Φέτος το καλοκαίρι, επισκεφτήκαμε την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με αφορμή την πτυχιακή εργασία του tattoo artist Πάνου Γεωργούλια. Βρεθήκαμε σε ένα χώρο που έμοιαζε με ένα private tattoo studio, ενώ ο Πάνος Γεωργούλιας επιδίδονταν σε ζωντανό tattooing, φωτογραφίσαμε τα εκθέματα - ανάμεσά του και τα ομολογουμένως εντυπωσιακά και άκρως ρεαλιστικά tattooed δέρματα που κοίτονταν στη φορμόλη - και συζητήσαμε με τον απόφοιτο πλέον καλλιτέχνη για την ιδέα, τις επιρροές και την υλοποίηση της πτυχιακής του, τις δυσκολίες που συνάντησε, το prison style tattooing, τις αντιδράσεις των καθηγητών και του κόσμου, καθώς και για το "αιώνιο" ερώτημα αν το tattoo είναι τέχνη ή όχι.
Φωτογραφίες & συνέντευξη: Ινώ Μέη.
Πόσο καιρό σου πήρε να ετοιμάσεις την πτυχιακή σου και τι δυσκολίες συνάντησες κατά την υλοποίησή της;
Η ενασχόλησή και η βαθιά μου αφοσίωση και αγάπη για το τατουάζ ξεκίνησε περίπου τρία με τέσσερα χρόνια πριν την εισαγωγή μου στο Πανεπιστήμιο και συγκεκριμένα στην Σχολή Καλών Τεχνών. Έπειτα από μια διετία (2010 - 2012) στη Σχολή Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης πέτυχα την εισαγωγή μου στην αντίστοιχη Σχολή της Αθήνας και μάλιστα κατατάχθηκα ανάμεσα στους πέντε καλύτερους εισακτέους φοιτητές, σύμφωνα πάντα με κριτήριο τη βαθμολογική επίδοση.
Θυμάμαι πολύ έντονα ότι το τατουάζ σε κανένα από τα δύο Πανεπιστήμια δεν ήταν αποδεχτό, δημιουργώντας και πυροδοτώντας μια σειρά προκαταλήψεων, συντηρητισμού, στιγματισμού και στερεοτύπων, τόσο μέσα στο χώρο του Πανεπιστημίου, όσο και στην ίδια την κοινωνία. Θεωρώ, ότι η πηγή του προβλήματος ήταν η μη εξοικείωση των καθηγητών με αυτή τη νέα μορφή τέχνης, αφετέρου διότι δεν υπήρχαν πολλοί αναγνωρισμένοι «καλλιτέχνες» σε αυτό το συγκεκριμένο αντικείμενο και αφενός διότι η προσέγγιση και ο τρόπος δουλειάς δεν ήταν ο παραδοσιακός με τον οποίο έχουν συνηθίσει να δουλεύουν οι μαθητές τους. Η συντριπτική πλειοψηφία θεωρούσε το τατουάζ μια εφαρμοσμένη τέχνη, όπως είναι η γραφιστική, το comic, κτλ., τα οποία διδάσκονται και ακολουθούν πολύ συγκεκριμένους κανόνες και πρότυπα. «Το τατουάζ δεν μπορεί να ενταχθεί σε ένα εργαστήρι ζωγραφικής και σε μια Σχολή Καλών Τεχνών», υποστήριζαν με χαρακτηριστικό τρόπο οι καθηγητές του Πανεπιστημίου.
Παρόλο που οι καθηγητές μου θαύμαζαν και επαινούσαν τον τρόπο με τον οποίο ζωγράφιζα κατέβαλλαν αρκετή προσπάθεια ώστε να με κατευθύνουν και να με μυήσουν στη δική τους «παραδοσιακή» οπτική της τέχνης –τη ζωγραφική-, διότι από την μια πλευρά θεωρούσαν ότι το τατουάζ είναι κάτι που δεν φαίνεται να έχει μέλλον και από την άλλη πλευρά διότι διενεργείται κατά παραγγελία του εκάστοτε πελάτη. Κατά κάποιο τρόπο και ως ένα βαθμό αποδείχθηκε ότι δεν είχαν και τόσο άδικο τελικά για τον χώρο του τατουάζ, όπως είναι διαμορφωμένος σήμερα.
Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν είδα το τατουάζ σαν δουλειά. Το μοτεράκι μου αντιπροσωπεύει το μέσο έκφρασης της καλλιτεχνικής μου δουλειάς και οι «πελάτες» μου την πηγή έμπνευσης. Η σχέση με τους «πελάτες» αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στο χώρο του τατουάζ, μια σχέση που πάνω από όλα απαιτεί σεβασμό στη διαφορετικότητα, ειλικρίνεια, υπομονή, ευελιξία και θεμέλια για τη δημιουργία μια σχέση εμπιστοσύνης.
Μετά από πολλές διαμάχες και λογομαχίες με την πλειονότητα των καθηγητών μου, -κυρίως στα πρώτα έτη των σπουδών μου- θεωρούσα ότι η ενασχόληση μου με το τατουάζ, στην οποία αφιέρωνα τουλάχιστον 12 ώρες τη ημέρα, δεν συνάδει με την Σχολή Καλών Τεχνών. Έτσι λοιπόν, αυθόρμητα και χωρίς πολύ σκέψη και ανάλυση, πήρα την απόφαση να ταξιδέψω σε όλο τον κόσμο, με σκοπό να παρατηρήσω, να εκπαιδευτώ και να αποκτήσω νέες εμπειρίες συνυφασμένες με εκθέσεις ζωγραφικής, μουσεία, galleries, conceptual art κ.α., μιας και το τατουάζ μου προσέφερε την οικονομική δυνατότητα.
Γνώρισα πολλούς tattoo artists και έκανα νέους φίλους σε πολλές μεριές του πλανήτη με κύριο στόχο αναζήτησης μου, την διαφορετική παρουσίαση αυτού το αντικειμένου που αποκαλείται δερματοστιξία κι έναν πιο «εικαστικό τρόπο» παρουσίασης του σε έναν τελείως διαφορετικό χώρο, όπως μπορεί να είναι μια γκαλερί ή στην προκειμένη φάση με τέτοια Σχολή. Μάλιστα, τα ταξίδια μου αποτέλεσαν το έναυσμα στο να αρχίζω να εντάσσω μια global οπτική στη δουλειά μου, η οποία δε θα αφήνει κανέναν έξω.
Αφιερώνοντας πολλές ώρες σκέψης και έρευνας πάνω στο αντικείμενο που ειλικρινά αγαπάω πήρα την δύσκολη απόφαση, να επιστρέψω στο Πανεπιστήμιο, αλλά αυτή τη φορά γεμάτος με νέες εμπειρίες. Προέκυψε λοιπόν, η πρόταση στον υπεύθυνο καθηγητή του εργαστηρίου μου να πραγματοποιήσω Πτυχιακή Εργασία με θέμα –τι άλλο; - το τατουάζ. Την σκληρή δουλειά και αφοσίωση μου στο τατουάζ για περίπου 10 χρόνια, άρχισε πλέον να κατανοεί, να εκτιμά και να αποδέχεται μερικώς ο καθηγητής μου. Εκείνο ακριβώς ήταν και το σημείο που δυσκολεύτηκε να αρνηθεί και να απορρίψει την πρότασή μου.
Εργάστηκα εντατικά περίπου μια διετία για αυτό το project, αφιερώνοντας τον ένα χρόνο στην αναζήτηση του υλικού μου (η σιλικόνη, το δέρμα ζώου κ.α.).
Τι ξεχωριστό έχει για σένα ο συγκεκριμένος χώρος - tattoo studio που δημιούργησες στα πλαίσια της πτυχιακής σου;
Στην έκθεση προσπάθησα να παρουσιάσω μια προσομοίωση του private tattoo studio που έχω και εργάζομαι τα τελευταία χρόνια. Για εμένα ο χώρος αυτός έχει διπλή υπόσταση: χώρος εργασίας μου για το τατουάζ και χώρος ζωγραφικής, αλλά και χώρος μέσα στον οποίο διαβάζω βιβλία, συλλογίζομαι, ακούω μουσική και αναζητώ την σωματική και ψυχική μου ηρεμία με κάθε τρόπο. Αδιαμφισβήτητα, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου και πλέον βρίσκομαι εκεί περισσότερες ώρες από ότι στο ίδιο μου το σπίτι!
Γιατί εστίασες τόσο στο prison style tattooing;
Αποτελεί ένα στυλ που παρ’ όλη την απλότητα και την αμεσότητα του, προσδίδει πολύ δύναμη. Έχω μια ιδιαίτερη συμπάθεια και τάση στα σύμβολα και τις έννοιες. Πολλά από αυτά τα θεωρώ επίκαιρα, ειδικά στην εποχή που διανύουμε.
Το 2013 υλοποίησα το πρώτο μου «Tattoo Project» πάνω στα τατουάζ των Ρώσων φυλακισμένων, βασισμένος σε μια τρίτομη εγκυκλοπαίδεια με σχέδια που έπεσε στα χέρια μου, δίνοντας μου την δυνατότητα για ενδελεχή έρευνα. Η αναζήτηση με οδήγησε να αντλήσω πολλές πληροφορίες για την προέλευση του tattoo γενικώς. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που συνέλεξα ήταν οι κώδικες επικοινωνίας που χρησιμοποιούσαν οι κρατούμενοι και οι έννοιες διαμαρτυρίας, οι οποίες υποδήλωναν την κοινωνικοπολιτική κατάσταση στη Ρωσία, αλλά και την εκάστοτε επικρατούσα κατάσταση στις φυλακές. Είναι αξιοσημείωτο ότι στην σημερινή σύγχρονη εποχή παρόμοια σχέδια με τελείως διαφορετική σημειολογία επανέρχονται από άτομα νεαρής - πρωτίστως - ηλικίας ως «μόδα», με αποτέλεσμα το τατουάζ να χάνει πλέον (ή να τροποποιεί θα μπορούσαμε να πούμε) την έννοια και τη δύναμη του σαν σύμβολο και να αντιπροσωπεύει απλά και μόνο έναν τρόπο διακόσμησης του ανθρώπινου σώματος.
Όλα τα prison style κομμάτια που παρουσίασες στην πτυχιακή σου φέρουν μια αληθινή ιστορία, καθώς είναι αναπαραγωγές αληθινών ευρημάτων. Ποια είναι η πιο «ακραία» ιστορία πίσω από αυτά;
Όπως ανέφερα και πρωτύτερα, ερευνώντας το συγκεκριμένο αντικείμενο συνάντησα πολλά σχέδια που αντικατοπτρίζουν την εποχή μας. Φυσικά, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορέσω να τοποθετηθώ όπως θα επιθυμούσα, μιας και δεν βίωσα αυτή την εποχή της δεκαετίας του 1930-1950 στην Ρωσία - για την ακρίβεια δεν είχαν καν γεννηθεί!
Ύστερα από διεξοδική μελέτη διαπίστωσα ότι η ερμηνεία και η σημειολογία αρκετών συμβόλων έχει τροποποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το σύμβολο της σβάστικας, το οποίο στις μέρες μας αναγνωρίζεται, κυρίως, ως ένα ναζιστικό σύμβολο και είναι συνυφασμένο λανθασμένα με το ναζισμό. Είναι αξιοσημείωτο ότι εκείνη την εποχή το τατουάζ που απεικονίζει την σβάστικα ανευρίσκεται σε κρατούμενους με αναρχικές πεποιθήσεις. Το ακραίο αυτό παράδειγμα συνοψίζει την ιστορία ολόκληρων αιώνων.
Μαζί με τα prison style δέρματα φιλοτέχνησες και κάποια άλλα κομμάτια τα οποία χαρακτηρίζονται από το tattoo style σου. Η θεματολογία τους ήταν κάπως "πολιτικοποιημένη";
Η αλήθεια είναι ότι δεν συμπαθώ και τόσο τα τατουάζ που απλά διενεργούν «επιφανειακά», δηλαδή απλά και μόνο για να γίνουν, χωρίς κάποιο ουσιαστικό λόγο ή ερμηνεία, διακοσμώντας έτσι απλά το ανθρώπινο σώμα (δεν ισχυρίζομαι βέβαια ότι δεν μου αρέσει να τα βλέπω ή ακόμα και να τα θαυμάζω). Βέβαια, με τους δικούς μου «πελάτες» είμαι αρκετά αυστηρός σε αυτό το κομμάτι, για αυτό και συχνά αρνούμαι ή απορρίπτω πολλά σχέδια.
Σίγουρα τίθενται σε απόλυτη προτεραιότητα τα πιο πρωτότυπα σχέδια και τα πιο «περίεργα» - ιδιαίτερα concepts. Οι λέξεις κλειδιά για να μην κάνω σε κάποιον τατουάζ είναι να μου πει ότι επιθυμεί να κάνει μια γκόμενα, μια νεκροκεφαλή, ένα τριαντάφυλλο, ένα ρολόι κλπ. ή να τον ρωτήσω γιατί επέλεξε να κάνει αυτό το σχέδιο και να μου πει γενικολογίες, όπως ότι για εκείνον είναι κάτι που συμβολίζει το άπειρο, τη ζωή με τον θάνατο και άλλες τέτοιες πα..ρολογίες. Αυτοί είναι και συνήθως που ζητούν κάτι από τα παραπάνω.
Το τατουάζ θα πρέπει να αντιπροσωπεύει και να συμβαδίζει με τις προσωπικές μας πεποιθήσεις, τα πιστεύω μας και να υποδηλώνει αυτό που πραγματικά είμαστε. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τον «πελάτη», αλλά και για τον τατουατζή. Να μην μας ενδιαφέρει τι θα πει ο κόσμος ή αν ερμηνεύσει κάπως διαφορετικά το σχέδιο που επιλέξαμε. Γιατί αν το σχέδιο είναι «ΕΜΕΙΣ» τότε είμαστε σε θέση να το υποστηρίξουμε και δεν χρειάζεται να νιώθουμε άβολα σε άτομα που έχουν δει και ξέρουν πέντε πράγματα στις τέχνες παραπάνω από εμάς.
Όσον αφορά το προσωπικό μου στυλ έχει επιρροές από ποικίλα tattoo styles. Σε γενικές γραμμές, είναι καλό ο κάθε tattoo “artist” να ειδικεύεται σε ένα στυλ και όχι να τα κάνει όλα. Εκεί ακριβώς έγκειται και η διαφορά του τατουατζή με τον tattoo artist - χωρίς βέβαια να θεωρώ τον εαυτό μου “artist”. Η λέξη - τίτλος “artist” κατακτιέται με την πάροδο του χρόνου και με σκληρή δουλειά. Εξάλλου, ποτέ δεν μου άρεσε να αυτοβαφτίζομαι και δεν ήμουν ο τύπος που του άρεσαν οι κολακείες, παρά μόνο η σκληρή και επίμονη δουλειά.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, έκανες tattoo σε κόσμο. Το tattooing λειτούργησε σαν μια performance;
Χωρίς να γνωρίζω τις συνέπειες και ρισκάροντας τη βαθμολογία της πτυχιακής εργασίας μου και κατ’ επέκταση του πτυχίου μου, αποφάσισα να επιχειρήσω - για πρώτη φορά στα 180 χρόνια ίδρυσης της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών - να κάνω ζωντανά (live) τατουάζ στην παρουσίαση της πτυχιακή μου εργασίας.
Για να είμαι και απόλυτα ειλικρινής η υλοποίηση του project με απασχολούσε αρκετό χρονικό διάστημα και θεωρώ ότι ήταν αναπόφευκτο να μην το δοκιμάσω, μιας και το τατουάζ είναι κάτι που ειλικρινά αγαπάω πολύ και δεν είναι λίγες οι φορές που τοποθετώ το τατουάζ ακόμα και πάνω από τον ίδιο μου τον εαυτό!
Σκοπός μου, όχι μόνο στην performance, αλλά και γενικότερα της έκθεσης ήταν να δημιουργήσω μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων που προέρχονται από δύο διαφορετικούς χώρους (τατουάζ και τέχνης), ώστε να συζητήσουμε και να ανταλλάξουμε απόψεις για το αντικείμενο που ο καθένας εργάζεται.
Πόσα tattoo «βάρεσες» κατά τη διάρκεια της έκθεσης;
Η έκθεση λειτούργησε σαν ένα μικρό tattoo convention και αυτό μου άρεσε πολύ. Πολύς κόσμος επεδίωξε όχι μόνο να αντλήσει πληροφορίες για εμένα και την δουλειά μου, αλλά και να κάνει τατουάζ εκείνη την στιγμή, χωρίς δεύτερες σκέψεις.
Τατουάζ έκανα όλες τις μέρες σε φίλους και συμφοιτητές μου, οι οποίοι μου παρείχαν βοήθεια και με στήριξαν τόσο στην έκθεσή μου, όσο και κατά την διάρκεια της φοίτησης μου στο Πανεπιστήμιο.
Πως αντιμετώπισαν οι καθηγητές την πτυχιακή σου;
Την πρώτη μέρα μια ομάδα επτά πανεπιστημιακών καθηγητών έκρινε και βαθμολόγησε την έκθεση, λαμβάνοντας εξαιρετικά σχόλια και κριτική τόσο από τους παρευρισκόμενους όσο και από τους καθηγητές. Παρόλο του ότι δεν ήμουν καθόλου αγχωμένος, λόγω του κόσμου, της έντασης και της φασαρίας που επικρατούσε δεν να ήμουν απόλυτα βέβαιος για το τελικό αποτέλεσμα.
Τελικά, λίγες ημέρες αργότερα όταν έλαβα την τελική βαθμολογία διαπίστωσα ότι σημείωσα την υψηλότερη βαθμολογία ανάμεσα σε όλους τους φοιτητές της σχολής για φέτος, παρόλο που οι εργασίες των συμφοιτητών μου ήταν πράγματι εξαιρετικές.
Οι καθηγητές μου υπογράμμισαν ότι δεν ήταν το δέκα (10) σαν βαθμός που τους ικανοποίησε και εντυπωσίασε, αλλά ότι πάνω από όλα εκτιμούν και επαινούν την προσπάθεια να εισάγω μια νέα οπτική και ένα νέο δρόμο στο Πανεπιστήμιο για την δερματοστιξία και μου τόνισαν να μην σταματήσω ποτέ να εξελίσσομαι, πράγμα το οποίο έτσι και αλλιώς κάνω και πάντα θα κάνω.
Ποιες ήταν οι αντιδράσεις του (ανυποψίαστου) κόσμου;
Βασικό ερέθισμα για την πτυχιακή μου εργασία στάθηκε η επίσκεψη σε Μουσεία Εγκληματολογίας, όπως του Οχάιο και του Άμστερνταμ, όπου δέρματα με τατουάζ, τα οποία είχαν ληφθεί από άτομα που είχαν αποβιώσει ή είχαν σκοτωθεί μετατρέπονταν σε εκθέματα εντός του Μουσείου. Το θέαμα μου προκάλεσε μεγάλη ανατριχίλα και περιέργεια, γεγονός που με οδήγησε στην έρευνα του project της πτυχιακής μου εργασίας.
Αφορμή για αυτήν την αναζήτηση αποτέλεσε το έργο του πλέον αγαπημένου μου φωτογράφου Joel Peter Witkin με την σοκαριστική θεματολογία της δουλειάς του (η οποία βασίζεται σε θέματα, όπως ο θάνατος, τα πτώματα και ενίοτε σε διαμελισμένα τμήματα αυτών, καθώς και σε ανθρώπους με «διαφορετική» εξωτερική εμφάνιση, όπως νάνους, transsexuals κ.ά.), καθώς και του γλύπτη του υπερρεαλισμού Ron Mueck, όπου αποδίδει με ψυχαναγκαστική ακρίβεια τις υφές του ανθρώπινου δέρματος. Η επιρροή αυτή μου προσέφερε την κεντρική ιδέα για την δημιουργία της εργασίας μου. Πέραν των τριάντα κάδρων με σχέδια μου σε digital μορφή που χρησιμοποίησα πριν κάνω τατουάζ, παρουσίασα και 46 έργα, εκ των οποίων τα 40, αφορούν γυάλες με ρεαλιστική προσομοίωση σημείων της ανθρώπινης σάρκας που φέρουν τατουάζ, συνοδευόμενες από καρτέλες με την ιστορία προέλευσης τους. Η χρήση της σιλικόνης, την οποία διαχειρίστηκα με τον ίδιο τρόπο που κάνω τατουάζ πάνω στα ανθρώπινα σώματα, με βοήθησε να πετύχω το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Πολλοί από τους παρευρισκόμενους στην έκθεση αναρωτήθηκαν αν το δέρμα είναι πραγματικό! Άλλοι μέχρι να αντιληφθούν τι συμβαίνει βάδιζαν δειλά-δειλά στα εκθέματα. Θεωρώ ότι σε μεγάλο βαθμό κατάφερα να προσδώσω την αίσθηση του αληθινού δέρματος.
Κατά τη γνώμη σου, είναι το tattoo τέχνη;
Το τι ορίζεται ως τέχνη νομίζω ότι παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα αιώνες τώρα και σίγουρα δεν είμαι εγώ ο αρμόδιος να απαντήσω. Επομένως, διευκρινίζω ότι θα αναφέρω την προσωπική μου άποψη σε αυτήν την ερώτηση.
Το tattoo με τον τρόπο που το προωθούν και διενεργούν στα περισσότερα τατουατζίδικα και tattoo conventions σίγουρα δεν αποτελεί τέχνη, ανεξάρτητα του τελικού αποτελέσματος που προσφέρει μια καλαίσθητη εικόνα - στην συγκεκριμένη περίπτωση ένα τατουάζ - και του τι «βγάζει» στον καθένα ξεχωριστά. Όμως η πλειοψηφία του tattoo scene δεν παρακολουθεί τέχνη, επομένως δεν είναι σε θέση να το συγκρίνει με το «ΤΙ» ενδέχεται να είναι τέχνη. Έχω παρευρεθεί σε πολλά conventions και πολλά μαγαζιά τατουάζ σε όλο τον κόσμο, για αυτό και πλέον είμαι αρκετά βέβαιος για την άποψή μου.
Το μοτεράκι για εμένα προσωπικά αποτελεί ένα μέσο έκφρασης. Το ίδιο θα μπορούσε να είναι ένα πινέλο, ένα μολύβι, ένα spray κ.ο.κ.
Συνεπώς, διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτό που ονομάζουμε «τέχνη» και πως το εκλαμβάνει ο δημιουργός του. Για παράδειγμα, αδυνατώ να υποστηρίξω ότι ο τατουατζής που ασχολείται με το Βουδιστικό στυλ τατουάζ, ακούει metal μουσική και χρεώνει τα τατουάζ του 800 ή 1000 ευρώ, θεωρείται «καλλιτέχνης», όταν πίσω από αυτό κρύβεται ολόκληρη θρησκεία και ιστορία αιώνων που στην πλειονότητα των χώρων στις οποίες ασπάζονται αυτού του είδους την θρησκεία δεν έχουν να φάνε ή είναι ολοκληρωτικά αφοσιωμένοι στην ασκητική ζωή.
Προσπάθησα να αναζητήσω έναν άλλο τρόπο παρουσίασης και να απευθυνθώ σε έναν τελείως διαφορετικό χώρο, θέτοντας σαν κύριο σκοπό την αισθητική και όχι το τατουάζ σαν τατουάζ, χωρίς να δηλώνω ότι είμαι καλλιτέχνης και ότι αυτό που κάνω είναι τέχνη. Σας παροτρύνω, λοιπόν, να ρωτήσετε γκαλερίστες, εικαστικούς και ιστορικούς τέχνης για το τι μπορεί να ήταν αυτό που δημιούργησα και όχι τον επιχειρηματία τατουατζή της γειτονιά σας ή τον ξάδερφο σας με το tribal μανίκι.
Συνοψίζοντας, πιστεύω ακράδαντα ότι όλα μπορεί να είναι ή να μην είναι τέχνη. Η τέχνη δεν μπαίνει σε καλούπια και δεν βασίζεται σε κανόνες ή κατευθυντήριες γραμμές.
Τι έπεται τώρα που αποφοίτησες;
Όλα τώρα αρχίζουν. Εξάλλου, η τέχνη είναι μια κατάσταση δυναμική. Τι έπεται; Δουλειά, δουλειά, δουλειά.
