Η tattoo artist και γλύπτρια Jenny Skalkos μίλησε στο HeartbeatInk Tattoo Magazine για τον "εθισμό" της στο tattoo από την προεφηβεία της και τα "rave" σχέδια για τατουάζ που έφτιαχνε για τα λυκειόπαιδα, όταν εκείνη φοιτούσε στο γυμνάσιο, την πολύχρονη επαφή της με την τέχνη, το αμιγώς καλλιτεχνικό οικογενειακό της περιβάλλον, το εικαστικό της background, τον βαθμό στον οποίο αυτό την επηρέασε ως tattooist και τα σημεία που την βοήθησε, καθώς και για την αίσθηση του κάρβουνου που της αρέσει να έχουν τα tattoo της.
Φωτογραφίες & συνέντευξη: Ινώ Μέη.
Είναι αλήθεια ότι έχεις εικαστικό background;
Ασχολούμαι με την τέχνη, εντατικά, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Σπούδασα γλυπτική στο University of Brighton, ενώ μεγάλωσα σε οικογένεια που όλοι μας - οι γονείς μου και η γιαγιά μου - είμαστε ζωγράφοι. Συνεπώς, ήταν πολύ φυσιολογικό να ακολουθήσω κι εγώ την τέχνη. Απλά ήμουν τυχερή που έπεσα πάνω στο τατουάζ, γιατί είναι ένας τρόπος να είσαι ζωγράφος και να ζεις από αυτό.
Πως σε επηρέασε η συνεχής επαφή σου με την τέχνη από την παιδική σου ηλικία;
Όταν ήμουν τεσσάρων ετών δήλωσα ότι θα γίνω ζωγράφος σαν τη μαμά μου, ενώ βρισκόμουν μέσα στο στούντιο της. Με έπαιρνε μαζί της όταν έκανε τοιχογραφίες, και με έπιασε να ζωγραφίζω κι εγώ τους τοίχους. Βέβαια, δεν μπορούσε να με μαλώσει γιατί έκανα ότι έβλεπα να κάνει η μάνα μου, ακολουθώντας την με τον δικό μου τρόπο.
Θεωρείς ότι αν δεν περιστοιχιζόσουν από αυτό το περιβάλλον ενδεχομένως να μην είχες ασχοληθεί με τα καλλιτεχνικά;
Τόσο εύκολα με τίποτα. Διότι οι δικοί μου το υποστήριζαν, σε αντίθεση με τις περισσότερες οικογένειες, απ’ ότι θυμάμαι στο σχολείο, που δεν το έβλεπαν σαν κάτι «σοβαρό». Εγώ είχα δυο καλλιτέχνες γονείς, που δεν μπορούσαν να μου πουν κάτι, ίσα-ίσα μου έκαναν μαθήματα από πολύ μικρή. Οπότε δε θυμάμαι πότε έμαθα να ζωγραφίζω και πότε έπιασα για πρώτη φορά πινέλο. Αν δεν είχα την υποστήριξή τους και τα μαθήματά τους δεν ξέρω πότε και πως θα τύχαινε να ασχοληθώ. Βασικά ήμουν πολύ κακομαθημένη (γελάει) και πολύ τυχερή σε αυτό.
Οι γονείς σου βιοπορίζονται από την τέχνη;
Η μητέρα μου ναι, καθώς είναι καθηγήτρια ζωγραφικής. Ο πατέρας μου είναι αρχιτέκτονας και ζωγράφος - οι γονείς μου γνωρίστηκαν στην Καλών Τεχνών. Μάλιστα επειδή είναι τόσο διαφορετικοί στο στυλ, ήταν πολύ ενδιαφέρον να έχεις critique (σ.σ. κριτική) στο σπίτι. Με την αδερφή μου ζωγραφίζαμε από πολύ μικρές και ζωγραφίζαμε και οικογενειακώς, όλοι μαζί. Έπειτα, βάζαμε τα σχέδια κάτω, το ένα δίπλα στο άλλο και κάναμε οικογενειακή critique: τι μένει, τι φεύγει, τι έχει αυτό, γιατί αυτό είναι πιο δυναμικό κλπ.
Το tattoo πως εντάχθηκε σε αυτό το κομμάτι της ενασχόλησής σου με τις τέχνες;
Όταν ήμουν στο γυμνάσιο, τα παιδιά του λυκείου έρχονταν και μου ζητούσαν σχέδια για τατουάζ, φάση rave, ξέρεις, αυτά τα περίεργα και καλά tribal. Τους ζωγράφιζα τα σχέδια, με πλήρωναν και μετά πήγαιναν και τα «βαρούσαν» σε κάποιο tattoo studio. Αργότερα, ενώ φοιτούσα στην Καλών Τεχνών στην Αγγλία, πήρα ένα χρόνο off από τη σχολή και γύρισα λίγο στην Ελλάδα. Εκείνη την εποχή είχε πάει μια φίλη μου να κάνει tattoo σε έναν τύπο, στον Τόλη από το Lollipop. Το μαγαζί ήταν σχετικά καινούργιο και δούλευε μόνος του, του είπε λοιπόν η φίλη μου για μένα και πως έχω κάνει σχέδια για τατουάζ. Έπειτα πήγαμε από εκεί για να τον γνωρίσω και με πήρε για βοηθό. Ο Τόλης ήταν ο πρώτος μου δάσκαλος.
Πότε συνέβη αυτό;
Το 2004. Πιο πολύ με πήρε για να κάνω tattoo flash γιατί αυτός δεν προλάβαινε και μετά σε κάποια φάση με ρώτησε αν θέλω να μάθω να «βαράω». Αρχικά εξασκήθηκα σε πορτοκάλια, «βάρεσα» λίγο στον εαυτό μου και λίγο σε αυτόν και κάπως έτσι ξεκίνησα. Βέβαια το apprenticeship μου δεν κράτησε πολύ, γιατί έπρεπε να γυρίσω στο πανεπιστήμιο. Κατά τη διάρκεια της χρονιάς, όταν ερχόμουν Ελλάδα πήγαινα και τον έβλεπα, τα λέγαμε και του έδινα σχέδιά μου. Όταν επέστρεψα το καλοκαίρι είχε κλείσει το μαγαζί κι είχε φύγε. Δε θυμάμαι που πήγε, αλλά ταξίδευε πάρα πολύ. Πάντως ήταν απίστευτη εμπειρία το να δουλεύω μαζί του.
Για ένα χρόνο δεν ήξερα αν θα γυρίσει ο Τόλης ή όχι. Ήθελα να τον περιμένω, αλλά μετά δε γύρισε και έτσι πήγα αλλού την επόμενη χρονιά. Το 2006 λοιπόν ξεκίνησα πάλι, στο Frisco Tattoo στην Κηφισιά που αργότερα μετονομάστηκε σε Amazink Tattoo. Επειδή μέσα σε ένα χρόνο είχα ξεχάσει πολλά, ξεκίνησα πάλι από την αρχή. Ο Μάριος μου έμαθε το επάγγελμα σχεδόν από την αρχή. Μου θύμισε αυτά που είχα μάθει πριν και μου έκανε μια πολύ καλή βάση για να προχωρήσω. Μετά πήγα στο Λονδίνο για να κάνω μεταπτυχιακό στη γλυπτική στο Royal College of Art. Είχα ένα χρόνο κενό πριν το μεταπτυχιακό γιατί μου είπαν ότι έπρεπε να κάτσω έναν χρόνο να τους αποδείξω ότι θέλω να γίνω ζωγράφος για να με πάρουν. Εκείνο τον χρόνο λοιπόν, έκανα apprenticeship σε ένα studio που λέγεται Blood Brothers στο Islington και τα παιδιά εκεί ήταν απίστευτα. Αισθάνομαι πως ήμουν εξαιρετικά προνομιούχα που είχα τον Τόλη, τον Μάριο και άλλους πέντε ανθρώπους από το Blood Brothers θετικούς στο να μου δείχνουν και να μου απαντάνε σε ό,τι ερώτηση είχα. Όλοι τους ήταν τόσο καλοί απέναντί μου και τους ευχαριστώ πολύ. Τελικά το μεταπτυχιακό δεν το έκανα γιατί δεν μπορούσα άλλο να ζω στην Αγγλία, ήθελα να φύγω.
Οπότε το 2007 με βρήκε να ασχολούμαι full time με το tattoo, ως βοηθός στον Μάριο στην Κηφισιά. Κι εκεί είναι που άρχισα να παίρνω πραγματικά μπρος και να προσανατολίζομαι σοβαρά στο tattooing.
Τελικά τι πιστεύεις ότι ήταν αυτό που σε τράβηξε στο tattoo;
Έπεσα πάνω του κατά τύχη αλλά από πολύ μικρή ήμουν “addicted” (σ.σ. εθισμένη). To γούσταρα πάρα πολύ κι από τα δώδεκα μου ήθελα να κατεβάσω μανίκι, παρόλο που τότε δεν έβλεπες και πολύ καλά τατουάζ γύρω σου - αναλογικά με τώρα - θυμάσαι πως ήταν... Όταν έκανα το πρώτο μου τατουάζ στην πλάτη, έβλεπα τον άνθρωπο να μου το «χτυπάει» κι έλεγα ότι αυτό δε θα μπορούσα να το κάνω ποτέ. Μου φαινόταν πολύ δύσκολο. Η ειρωνεία είναι ότι μετά από τρεις μήνες άρχισα να μαθαίνω. Το πρώτο tattoo που έκανα ήταν στον εαυτό μου. Μου φαινόταν πολύ δύσκολο να προσπαθήσω να μεταφέρω ό,τι κάνω στο χαρτί πάνω στο δέρμα, αλλά παράλληλα γι’ αυτό μου φαινόταν και πολύ ενδιαφέρον. Κι εκεί που ήμουν στην Καλών Τεχνών στο δεύτερο έτος κι έκανα πίνακες και γλυπτά, έκανα κι ένα αστεράκι tattoo και μ’ έβγαλαν έξω για μπύρες για να το γιορτάσουμε γιατί βγήκε ίσιο!
Πέρα από την συνεχή επαφή σου με το σχέδιο από πολύ μικρή ηλικία, θωρείς ότι το ακαδημαϊκό background που έχεις λόγω της Καλών Τεχνών σε βοήθησε στο tattooing και αν ναι σε ποιο κομμάτι του;
Ναι με βοήθησε κυρίως όσον αφορά το ζωγραφικό κομμάτι. Με βοήθησε στα freehand και με διευκόλυνε στα cover up, να δω πως είναι και πως μπορώ να το αλλάξω. Στα μεγάλα project, οι γνώσεις από τη ζωγραφική και την ανατομία με βοήθησαν να βρω με ποιο τρόπο θα κάτσει το tattoo καλύτερα, πως να πάει με τη γραμμή του σώματος και να το βλέπω σαν σύνολο και όχι σαν στάμπα. Εννοείται ότι πρέπει να δέσει το τατουάζ με τη γραμμή του σώματος, αλλιώς φαίνεται σαν αυτοκόλλητο από τα chupa chups (σ.σ. μάρκα γλειφιτζουριών).
Απ’ ό,τι κατάλαβα σου αρέσει αρκετά το freehand;
Μου αρέσει, σε συνάρτηση πάντα με το τι πρόκειται να κάνω. Συχνά το προτιμώ γιατί γλιτώνουμε να το εκτυπώνουμε πολλές φορές γιατί είναι λάθος το μέγεθος. Ενώ με το μαρκαδόρο κατευθείαν στο δέρμα το βλέπεις πως κάθεται. Ωστόσο, αν είναι κάτι εξαιρετικά πολύπλοκο και είναι μακριά από το «κλασικό» στυλ μου και συνεπώς δεν είμαι τόσο άνετη να το κάνω κατευθείαν, θα κάτσω να το ζωγραφίσω ώστε να το έχω τελειωμένο… Δεν υπάρχει λόγος να ζοριστώ παραπάνω ή να πάρω κάποιο ρίσκο που δε θα θελα να πάρω. Μια προσωπογραφία για παράδειγμα, δεν υπάρχει περίπτωση να την κάνω free hand. Βέβαια, γνωρίζω άτομα που το κάνουν και μάλιστα το κάνουν τρομερά καλά.
Το tattoo style σου που κυμαίνεται;
Για πολλά χρόνια ήμουν πολύ «κολλημένη» με τα πιο ρεαλιστικά tattoo, γιατί μου φαινόταν φοβερό ότι μπορώ να ζωγραφίσω στο δέρμα, όπως μπορώ να ζωγραφίσω με κάρβουνο. Αυτό είναι κάτι που γενικά μου αρέσει, να φαίνεται δηλαδή η αίσθηση του κάρβουνου και να μη δείχνει σαν φωτορεαλισμός. Τώρα τελευταία μου αρέσει όλο και πιο πολύ η χοντρή γραμμή... κι επειδή οι περισσότεροι δάσκαλοι που είχα ήταν πιο new school στο ύφος, μπορεί να μου βγαίνει τώρα ή απλά να επηρεάζομαι απ’ ότι γίνεται στη σκηνή ή απλά επειδή δουλεύω με το άλλο στυλ τόσα χρόνια, θέλω κάτι καινούργιο ή να τα δέσω κάνοντας ρεαλιστικές σκιές μέσα σε ένα old school tattoo. Όπως και να χει, μου αρέσει πάρα πολύ και αυτό συμβαίνει αρκετά συχνά τώρα τελευταία.
Το γεγονός ότι είσαι γυναίκα έχει επηρεάσει τη δουλειά σου ως tattoo artist;
Όσον αφορά τους δασκάλους μου, όλοι θεωρούσαν ενδιαφέρον το να μάθουν σε μια κοπέλα, γιατί ήμασταν εξαιρετικά λίγες τότε, ειδικά στην Ελλάδα. Θυμάμαι τον πρώτο μου δάσκαλο τον Τόλη που όταν μου «βάρεσε» αυτό το μικρό τατουάζ, μου είχε πει «δεν έχω βαρέσει σε γυναίκα σε αυτό το σημείο»... Είχε ενθουσιαστεί γιατί ήταν κάτι διαφορετικό. Φαντάσου πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα τώρα. Πλέον κάνουμε tattoo σε κοπέλες μέρα παρά μέρα.
Όσον αφορά τους πελάτες, στην αρχή έπρεπε να «πολεμήσω» και να τους αποδείξω ότι μπορώ να κάνω ό,τι μπορεί να κάνει ένας άντρας. Κατά καιρούς άκουγα «το κορίτσι θα μου κάνει τατουάζ; Γυναίκα εμένα δεν μου κάνει τατουάζ». Άλλοι γουστάρανε, όσους πελάτες έφερνε άλλους τόσους έδιωχνε. Έρχονταν κοπέλες και μου λέγαν «πάλι καλά που είσαι γυναίκα γιατί δεν θα ήθελα να μου «βαρέσει» άντρας σε αυτό το σημείο» ή «μ’ εσένα νοιώθω πιο άνετα» ή «πάλι καλά που είσαι γυναίκα γιατί δε θα μου την πέσεις». Είναι κι άλλες που θέλανε έναν άντρα tattoo artist. Είναι περίεργη φάση.
Υπήρχαν και τατουατζήδες - όχι από τους δασκάλους μου - που μου έκαναν πιο σκληρή κριτική, ενώ έλεγαν «το κοριτσάκι θέλει να μάθει τατουάζ, είναι χαριτωμένο». Δηλαδή, τι κοριτσάκι και τι αγοράκι; Το χέρι είναι το θέμα!
Όπως και να έχει τίποτα από τα παραπάνω, δεν μου προκάλεσε «ζημιά» και τώρα είναι πολύ διαφορετικά τα πράγματα. Πλέον έχει παραπάνω γυναίκες η σκηνή και ορισμένες είναι πολύ δυνατές επαγγελματίες, κάποιες μάλιστα είναι top στην Ελλάδα και έξω.
Ποιες είναι οι επιρροές σου όσον αφορά το tattoo;
Έχω επηρεαστεί από όλους τους tattooers με τους οποίους συνεργάστηκα στο παρελθόν, οι οποίοι με βοήθησαν με τον δικό τους τρόπο να γίνω καλύτερη tattooer, καθώς κι από τους tattoo artists με τις δουλειές των οποίων μεγάλωσα - έχοντάς τους σαν μέντορες μου. Από κει και πέρα, πιο πολύ έχω επηρεαστεί από το art history, από γλύπτες και ζωγράφους που θαύμαζα. Τέλος, δεν μπορώ να μην αναφέρω τα comics, τα illustrations και τα cartoons στις επιρροές μου.
Η γλυπτική σε έχει επηρεάσει αισθητικά;
Στα ρεαλιστικά τατουάζ, ναι, γιατί μου δίνει καλύτερη αίσθηση του 3D, όπως και η ζωγραφική. Γιατί αν καταλαβαίνεις από πού έρχεται το φως, γιατί πέφτει έτσι και ποιες είναι οι πηγές του, τότε μπορείς να κάνεις πολύ καλύτερα ένα σχέδιο.
Συνηθίζουμε να βλέπουμε το τατουάζ σαν κάτι ξεχωριστό, σαν ένα άλλο είδος τέχνης. Ενώ είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα: αντί για καμβά είναι δέρμα και αντί για πινέλο είναι βελόνα.
Μετά από την Αθήνα και το Λονδίνο, πως κατέληξε η Θεσσαλονίκη να αποτελεί τη βάση σου;
Πάντα μου άρεσε πάρα πολύ αυτή η πόλη και σε κάποια φάση άρχισα να ανεβαίνω πολύ συχνά... Μέχρι που έφτασα να είμαι εδώ μια φορά το μήνα και τελικά μετακόμισα πριν από τρία χρόνια. Στο Vida Pirata είμαι δυο χρόνια τώρα και έχω δώσει βάση. Και τώρα με τη γλυπτική δεν προλαβαίνω τίποτε άλλο.
Επιδίδεσαι δηλαδή αυτή την εποχή και στη γλυπτική;
Από το πανεπιστήμιο έψαχνα ευκαιρία να δουλέψω με μάρμαρο, το οποίο δεν εύκολο να βρεις. Ήμουν πάρα πολύ τυχερή που βρήκα μια φάση εδώ κοντά στη Θεσσαλονίκη, με μάρμαρο και έχω βρει τη χαρά μου γιατί μπορώ να κάνω και τα δυο πράγματα που αγαπάω μέσα σε μια εβδομάδα. Είμαι τρεις μέρες εδώ, τρεις μέρες εκεί και έχω κι ένα ρεπό. Είναι πάρα πολύ ωραία.
Πως βλέπεις το tattoo στην Ελλάδα του σήμερα;
Έγινε το μπαμ. Μου θυμίζει πολύ το Λονδίνο το 2006 - 2007, όταν δεν υπήρχε άνθρωπος που να μην είχε tattoo. Πλέον είναι λιγότεροι αυτοί που δεν έχουν παρά αυτοί που έχουν. Και άλλαξε απότομα κι εδώ στην Ελλάδα. Από εκεί που έρχονταν μόνο για κάτι μικρά τατουάζ και σε κρυφά σημεία, το λεγόμενο «μικρό και διακριτικό», τώρα έρχονται και μας δίνουν επιφάνειες ολόκληρες και λένε «θέλω να κάνω αυτό» ή «θέλω κάτι σε τέτοιο στιλ». Έτσι πλέον κάνουμε κυρίως μεγάλα custom κομμάτια και αυτό μας έχει επηρεάσει πάρα πολύ θετικά. Όλα έχουν αλλάξει σε πάρα πολύ γρήγορες ταχύτητες. Αν μου το έλεγες αυτό πριν μερικά χρόνια δε θα το πίστευα.
Το μόνο αρνητικό της υπόθεσης είναι ότι παρατηρούνται και ακραιότητες του στυλ ότι έρχετε ο άλλος στο μαγαζί και ρωτάει κατευθείαν «πόσο πάει το μανίκι»! Δηλαδή, έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο, να θέλουν να γεμίσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται, γιατί πλέον δεν είναι ταμπού - γεγονός σαφώς θετικό - αλλά το κακό είναι ότι βιάζονται πάρα πολύ και πάνε σε σημεία που συνήθως τα φυλάμε τελευταία. Εγώ σε έναν πιτσιρικά δεκαοκτώ χρονών δεν πρόκειται να του «βαρέσω» στο λαιμό, στο fist ή στα δάχτυλα ενώ δεν έχει τίποτα άλλο πάνω του και είναι και μόλις δεκαοκτώ! Ας κάνει τατουάζ σε κάποιο άλλο σημείο.
Δεν είναι τυχαίο ότι αυτά τα σημεία, φυλάσσονταν για τελευταία όταν πλέον είχες «ξεμείνει» από χώρο, έχεις ζήσει τον κόσμο και τις αντιδράσεις του και ήξερες ότι το αφεντικό σου δεν θα σε διώξει από τη δουλειά όταν κάνεις ακόμα ένα πιο φανερό tattoo.
Πιστεύεις ότι ο πιτσιρικάς ενδέχεται να το μετανιώσει;
Όχι απαραίτητα. Μπορεί να το γουστάρει για πάντα, απλά θεωρώ ότι είναι καλύτερα να μπει σιγά σιγά. Είναι σαν να βουτάς με το κεφάλι χωρίς να ξέρεις ακριβώς τι σε περιμένει από κάτω. Όταν είσαι πιτσιρικάς δεν ξέρεις ούτε τι επάγγελμα θα καταλήξεις να κάνεις, ούτε με τι κόσμο θα συναναστρέφεσαι. Είναι ευθύνη του τατουατζή να σου τα εξηγήσει αυτά τα πράγματα. Είναι διαφορετικά για αυτόν που ξέρει και κάνει tattoo συνειδητοποιημένα και αλλιώς για εκείνον που το είδε σε ένα περιοδικό και του άρεσε και έσκασε να του «χτυπήσεις» στα δάχτυλα μαύρα γράμματα και στα δυο χέρια. Γιατί μην ξεχνάμε πως το tattoo είναι μόνιμο και πως δεν το κάνεις με σκοπό να το βγάλεις μεθαύριο με laser!
Όταν αναφέρουν το μανίκι και το laser στην ίδια πρόταση, τους λέω «πήγαινε σπίτι ηρέμησε, σκέψου λίγο και θα τα ξαναπούμε». Πολλοί δεν ξαναέρχονται. Τώρα δεν ξέρω αν πάνε και «βαράνε» αλλού. Δηλαδή «θέλω να κάνω μανίκι, μετά θα μπορώ να το βγάλω με laser αν δεν μου αρέσει ή αν το βαρεθώ»... Όχι ρε φίλε μη το κάνεις καν.
Η ευθύνη που ανέφερες είναι μεγάλη κουβέντα. Θεωρείς ότι έχουν ευθύνη οι tattooers;
Εννοείται πως φέρουν μεγάλη ευθύνη! Δεν μπορείς να κάνεις ό,τι να ναι στον κόσμο. Εγώ αν νιώσω ότι κάτι με ενοχλεί ηθικά, δεν πρόκειται να το κάνω, που να χτυπιέται ο άλλος.
Θεωρείς ότι εξαιτίας των χρημάτων αρκετοί αναλαμβάνουν projects που εσύ ενδεχομένως να απέρριπτες για λόγους ηθικής;
Ξέρεις κάτι, εγώ δεν μπορώ να κρίνω κανέναν και δεν είναι η δουλειά μου να κρίνω τι κάνουν οι άλλοι καλλιτέχνες. Ο καθένας έχει τον δικό του ηθικό κώδικα και το τι κρίνει σωστό και τι όχι. Το μόνο που μπορώ να ελέγξω εγώ είναι το τι περνάει από εδώ μέσα. Δεν θα δουλέψω για τα λεφτά. Εννοείται ότι δουλεύεις για να ζήσεις, αλλά δεν θα κάνω πράγματα που δεν είναι σωστά μόνο και μόνο για να πάρουμε από τον πελάτη άλλα 100 ευρώ. Δεν πρόκειται να κάνω ζημιά σε κάποιον για να μπορώ να πιω μια έξτρα μπύρα το βράδυ. Καλύτερα να τον χάσουμε από πελάτη, παρά να κάνω κάτι που θα νοιώθω άσχημα με τον εαυτό μου.
Tattoo work photographs courtesy of Vida Pirata Tattoo Studio.
