Bettie

Η Bettie, κατά κόσμον Μπέτυ Χρυσοβιτσάνου, μίλησε στο HeartbeatInk Tattoo Magazine για το εφηβικό της όνειρο που δεν ήταν άλλο από το tattooing, τη μετάβαση της από το Realistic στο Neo Traditional tattoo, το "φαινόμενο" των ελληνικών λέξεων που εντάσσει ο κόσμος όλο και περισσότερο στα tattoo του, το κατά πόσο το tattoo είναι "αντρικό" επάγγελμα και αν τελικά αποτελεί τέχνη.

Φωτογραφίες & συνέντευξη: Ινώ Μέη.

Πως ξεκίνησε η σχέση σου με το tattoo;

Το tattoo βρισκόταν στο μυαλό μου και το παρακολουθούσα από μικρή. Έπαιρνα ξένα περιοδικά για τατουάζ και όταν ξεκίνησε το διαδίκτυο άρχισα να ψάχνω σχέδια. Η αλήθεια είναι πως το σχέδιο μου είχε επηρεαστεί από το tattoo, πολύ πριν μπω στο χώρο του tattoo.

Ζωγράφιζα και σχεδίαζα από πολύ πιτσιρίκα, με ιδιαίτερη έμφαση στα comics. Φοίτησα σε ιδιωτική σχολή για κινούμενο σχέδιο. Ο κλάδος μου λοιπόν ήταν το comic και το κινούμενο σχέδιο. Παρ’ όλα αυτά ξεκίνησα να δουλεύω ως γραφίστρια, χωρίς να έχω σπουδάσει γραφιστική, ενώ παράλληλα έκανα εικονογραφήσεις για κάποια περιοδικά και μπάντες.

Το να γίνω tattooist ήταν αυτό που πραγματικά επιθυμούσα, αλλά για χρόνια δεν έβρισκα την ευκαιρία. Ήταν σαν εφηβικό όνειρο.

Αφού το tattoo ήταν το όνειρο σου, πως και δεν το ακολούθησες αμέσως μετά το λύκειο;

Είχα πλησιάσει δυο – τρεις γνωστούς τατουατζήδες τότε, αλλά δεν βρήκα ανταπόκριση. Μετά αποθαρρύνθηκα κάπως. Βέβαια, τότε η φάση του tattoo δεν ήταν όπως τώρα. Γύρω στο 2000 - 2001 ήταν ακόμα πολύ κλειστή κι ο κύκλος στενός. Δεν ήταν εύκολο και κάπως το είχα βγάλει από το μυαλό μου, μέχρι που οι φίλοι μου, μου πήραν δώρο ένα tattoo starter kit. Ενώ μου το παρέδιδαν, μου είπαν χαρακτηριστικά πως είχαν βαρεθεί να ακούν για το πόσο θέλω να κάνω tattoo (γέλια). Τον πρώτο καιρό έκανα στο σπίτι, σε φίλους, μερικά όχι και τόσο πετυχημένα tattoo! Ευτυχώς αυτό δεν κράτησε για πολύ – κάνα μήνα. Τότε ο Σπύρος άνοιγε το μεγάλο μαγαζί στην Πλάκα και ουσιαστικά ξεκινούσε να χτίσει μια ομάδα. Είδε τα σχέδια μου, του άρεσαν και κάπως έτσι ξεκίνησα πριν από εφτά χρόνια στο Nico Tattoo Athens.

Η πορεία σου πως εξελίχθηκε;

Τον πρώτο καιρό δούλευα στην κανονική μου δουλειά και τα Σαββατοκύριακα πήγαινα στο στούντιο. Μετά από δύο περίπου μήνες ο Σπύρος με έστειλε στην Θεσσαλονίκη στον Νίκο (σ.σ. Κατσούλη) για «ταχύρυθμα». Εκεί ήρθα σε επαφή με τη δουλειά του Νίκου, του Thomas Gramm και του Κώστα Τζηκαλάγια. Ο Νίκος κατέβαινε στην Αθήνα δυο – τρεις φορές το χρόνο και κάθε φορά, μας έδινε σημαντικές συμβουλές και παρακολουθούσε την εξέλιξη μας. Τότε στο Nico Tattoo Athens πέρα από εμένα ήταν και ο Bua και μετά από ένα χρόνο ήρθε και ο Ozone. Ήμασταν όλοι σχετικά αρχάριοι, ωστόσο κάθε συνεργασία που προέκυπτε, είχε ως αποτέλεσμα να αποκομίσω κάτι. Θεωρώ πως όταν δουλεύεις με κάποιον, ανταλλάσσεις πράγματα και αλληλεπιδράς με αυτόν. Ο Κώστας τύχαινε τότε να βρίσκεται πολύ συχνά στην Αθήνα – σχεδόν κάθε μήνα – με αποτέλεσμα να με έχει βοηθήσει αρκετά όσον αφορά την τεχνική. Οπότε με λίγη βοήθεια από του Θεσσαλονικείς και με καθημερνή ενασχόληση, αυτό που έκανα προχώρησε.

Πως λειτούργησε η μετάβασή σου στο Honest Tattoo;

Βρίσκομαι στο Honest Tattoo πάνω από ένα χρόνο και αισθάνομαι ότι το περιβάλλον στο μαγαζί μου έχει ταιριάξει πολύ. Νομίζω πως με όλα τα παιδιά έχουμε πάνω κάτω παρόμοια αντίληψη όσον αφορά το tattooing. Είναι ένας χώρος που αισθάνομαι οικεία και παράλληλα η συνεργασία μου με όλα τα παιδιά με έχει βοηθήσει να γίνω πιο δημιουργική όπως επίσης μου έχει προφέρει καινούριες γνώσεις πάνω στο tattoo. Θεωρώ άλλωστε ότι όλοι τους - ο Τάσσος, ο Yorg και η Sotja - αγαπάνε πολύ αυτό που κάνουν και γι’ αυτό είναι και top στο αντικείμενο τους. Επίσης είναι ένας χώρος που δείχνει σεβασμό στην ατομικότητα του καθενός. Γιατί, ναι μεν το tattooing εξελίσσεται μέσα από τη συνεργασία, αλλά παράλληλα είναι και ένα ατομικό επάγγελμα. Από τη μια μέρα στην άλλη, μπορεί να βρεθείς στην άλλη άκρη του κόσμου, εφόσον το επιθυμείς. Είναι κάτι που το «κουβαλάς» παντού. Δεν είσαι υπάλληλος κάποιου, ούτε εξυπηρετείς πελάτες σε μια τράπεζα.

Που κατατάσσεις το tattoo style σου;

Αυτή τη στιγμή δεν επιδίδομαι μόνο σε ένα στυλ. Για κάποια χρόνια έκανα αρκετά ρεαλισμό και πολύ χρώμα. Τώρα είμαι περισσότερο στο Neo Traditional, χωρίς να απορρίπτω τον ρεαλισμό. Βέβαια και πιο παλιά, πριν χαρακτηριστεί σαν κατηγορία το Neo Traditional, θεωρούσα πως έκανα πιο New School σχέδια. Αλλά μετά ρίχτηκα στο Realistic. Ο ρεαλισμός με βοήθησε να μάθω αρκετά πράγματα για το σχέδιο και κατά συνέπεια να το εξελίξω, αλλά αργότερα συνειδητοποίησα πως δεν με κάλυπτε μόνο αυτό το στυλ. Τώρα μου αρέσει η νεωτερίζουσα λογική του Neo Traditional και το γεγονός ότι ενώ τα θέματα του είναι κλασικά tattoo θέματα, σου επιτρέπει να χρησιμοποιήσεις πολλά στυλ.

Πιστεύεις πως αυτή τη στιγμή υπάρχει μια τάση προς το Neo Traditional σε παγκόσμιο επίπεδο; Στην Ελλάδα τι είναι πιο δημοφιλές κατά τη γνώμη σου;

Στη χώρα μας ο ρεαλισμός παραμένει πολύ ψηλά σε δημοτικότητα. Όσον αφορά το εξωτερικό, θεωρώ πως σε σχέση με το Neo Traditional, ο κόσμος επιστρέφει περισσότερο στο Traditional – Old School. Πράγμα που αργότερα θα συμβεί φαντάζομαι και εδώ, καθώς όλα μας έρχονται με μια καθυστέρηση.

Όλο και πιο συχνά παρατηρώ tattoo που εμπεριέχουν λέξεις ή φράσεις γραμμένες στα Ελληνικά. Πως βλέπεις αυτό το «φαινόμενο»;

Υπάρχει κόσμος που αναζητά την διαφορετικότητα στο tattoo που θα κάνει. Οι λέξεις που είναι γραμμένες στα Ελληνικά μέσα σε ένα σχέδιο για tattoo, είναι κάτι που δεν συναντάς και τόσο. Δεν ξέρω, ίσως γιατί στη μητρική σου γλώσσα μπορείς να εκφραστείς καλύτερα.

Τα τελευταία πέντε – έξι χρόνια, το tattoo στη χώρας μας παρουσιάζει μια άνθιση, η οποία συνοδεύεται και από την εμπορευματοποίηση. Ποια είναι η γνώμη σου;

Το γεγονός πως πλέον το tattoo απευθύνεται σε μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων, είναι θετικό για τη δουλειά μας. Προσωπικά δεν το βλέπω ως κάτι κακό και δεν το «κράζω». Όσο πιο πολύ δουλειά υπάρχει, τόσο περισσότερο εξελισσόμαστε και ως καλλιτέχνες. Επίσης, όσο περνά ο καιρός και αυξάνεται ο κόσμος που κάνει tattoo, βελτιώνεται και το κομμάτι της «tattoo παιδείας». Βέβαια αν κρίνω από το ότι πολλοί έρχονται στο μαγαζί και δεν κοιτάνε τα book μας, ενώ δεν γνωρίζουν τι στυλ κάνει ο καθένας μας, σίγουρα έχουμε δρόμο μπροστά μας... Μακάρι με τα χρόνια να βελτιωθεί το αισθητικό κομμάτι, να μειωθεί ο μιμητισμός και να καλλιεργηθεί η εμπιστοσύνη του πελάτη απέναντι στον tattooist που έχει επιλέξει. Πάντως, πιστεύω πως τα πράγματα θα πηγαίνουν όλα και καλύτερα.

Ποια η άποψή σου όσον αφορά το νέο αίμα που μπαίνει στο tattoo;

Είναι καλό που μπαίνουν νέα παιδιά στο tattoo. Απλά είναι αναγκαίο να αναζητήσουν τη ρίζα, την ιστορία, από που προέρχεται κ.ο.κ. Πολλά παιδιά ενθουσιάζονται με πέντε – δέκα ονόματα που είναι οι “celebrities”, ενώ θα συναντήσεις πολλούς εξίσου καλούς ή τις επιρροές αυτών των καλλιτεχνών. Υπάρχουν μύθοι στο χώρο μας, που ένας νέος tattooist μπορεί να τους σνομπάρει, γιατί λ.χ. το σχέδιο τους δεν είναι τόσο τρομερό… Δεν κάνει πορτρέτα μόνο ο Hernandez και ο Samohin. Προηγήθηκαν πολλοί πριν από αυτούς, άνθρωποι που έχτισαν τις διάφορες tattoo σχολές. Έχει μια ιστορία όλο αυτό. Στο παρελθόν υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι το ζούσαν πιο αληθινά. Δεν ήταν όλοι «ζωγράφοι», κάποιοι ήταν άνθρωποι του «δρόμου». Το tattoo παλιά εμπεριείχε όλο το lifestyle της φάσης, είχε δυσκολίες, δεν υπήρχε το διαδίκτυο, ούτε η τεράστια πληροφόρηση που συναντάς σήμερα. Ήταν πιο DIY. Όλα αυτά είναι γνώσεις που θα ωφελήσουν οποιονδήποτε αποφασίσει να κάνει αυτή τη δουλειά. Οφείλει να σέβεται το tattoo.

Ε ναι, δεν μπορεί να κάνεις λ.χ. Dotwork και να μην γνωρίζεις τον Xed Le Head...

Ασχέτως από το στυλ που έχει επιλέξει ο καθένας, καλό είναι να έχει σφαιρικότερη γνώση του αντικειμένου. Στην τελική, καλό θα σου κάνει. Προφανώς και θα φτιάχνεις καλύτερα tattoo, όσο περισσότερο πληροφορείσαι. Επίσης, στο tattoo δεν μετράει μόνο το καλό σχέδιο για να φτάσεις κάπου. Πρέπει να κάνεις ωραίες συνθέσεις και σχέδια που ενδείκνυνται να γίνουν tattoo.

Η γυναικεία φύση σου έχει παίξει κάποιο ρόλο στο tattoo; Σε έχουν αντιμετωπίσει διαφορετικά;

Προσωπικά δεν έχω βιώσει ακραίο «σεξισμό». Έχω ακούσει μόνο κάνα – δυο φορές στο παρελθόν, ατάκα του τύπου «τι, εσύ θα μου το κάνεις». Και μια φορά μια κοπέλα μου είχε πει «πολύ ωραίες οι δουλειές σου, βέβαια εγώ δεν θα βάραγα ποτέ μου σε γυναίκα»! Την ρωτάω γιατί και μου απαντά «δεν ξέρω... επειδή είναι αντρικό επάγγελμα»!

Είναι το tattooing «αντρικό επάγγελμα»;

Κατά τη γνώμη μου όχι. Δεν συνηθίζω να διαχωρίζω τα επαγγέλματα ανάλογα με το φύλλο του άλλου. Σίγουρα οι άντρες στο tattoo είναι περισσότεροι, αλλά αυτό ισχύει σχεδόν με όλα τα επαγγέλματα. Οι γυναίκες είναι πιο «πρόσφατες» στον χώρο εργασίας, οπότε κάτι τέτοιο είναι αναμενόμενο. Ήδη όλο και πιο πολλές γυναίκες ασχολούνται με το tattoo. Κατά συνέπεια σε τριάντα - πενήντα χρόνια θα είναι (πάρα) πολλές. Σήμερα πάντως, νομίζω πως ένα στα τρία tattoo studio έχουν μια κοπέλα στο δυναμικό τους.

Οι γυναίκες σε όλες τις μορφές τέχνης – αν θες, ας βάλουμε και το tattoo στις μορφές τέχνης – πάντα προσέφεραν μια διαφορετική οπτική. Η διαφορετικότητα στην έκφραση είναι θετική και σαφώς δημιουργική.

Κατά τη γνώμη σου το tattoo αποτελεί μορφή τέχνης;

Το tattoo σίγουρα είναι τεχνική. Μπορεί να είναι και τέχνη. Για μένα η τέχνη είναι κάτι πιο προσωπικό. Δηλαδή να κάτσω να δημιουργήσω έναν καμβά όπως τον εμπνευστώ, με τις ιδέες που έχω και τα συναισθήματα που θέλω να εκφράσω. Στο tattoo θες δε θες, δουλεύεις κατά παραγγελία. Δεν μπορείς να την δεις και εντελώς «καλλιτέχνης». Επίσης η επιφάνεια εργασίας σου είναι το σώμα κάποιου άλλου ανθρώπου κι αυτό οφείλεις να το σεβαστείς.

Ναι αλλά, ορισμένοι εκ των μεγάλων κλασικών ζωγράφων δημιουργούσαν έργα κατά παραγγελία, όπως ο Michelangelo, ο Caravaggio και ο Leonardo da Vinci, γεγονός που δεν αναιρεί την καλλιτεχνική τους αξία.

Ισχύει αυτό που λες. Όσον αφορά το tattoo, θεωρώ ότι εφόσον «υπηρετείς» τον πελάτη, όσο και αν το φέρεις στα δικά σου μέτρα, δεν είναι καθαρά δικό σου. Δεν είναι το προσωπικό σου έργο και καλό θα ήταν να μην ξεκινάς με το σκεπτικό ότι θα κάνεις τέχνη μέσω του tattooing. Είναι λίγο εγωιστικό αυτό. Σίγουρα πάντως το tattoo είναι και λαϊκή τέχνη.