Έχοντας η ίδια επισκεπτεί στο παρελθόν την μαγευτική Ιαπωνία, περίμενα με εξαιρετικό ενδιαφέρον την άφιξη του βιβλίου “Tattoo in Japan”. Ξεφυλλίζοντας και διαβάζοντας αυτό το εντυπωσιακό λεύκωμα των 320 σελίδων, θέλησα να μιλήσω με την συγγραφέα και αναγνωρισμένη δημοσιογράφο Manami Okazaki. Ακολουθεί η συνέντευξη που μου παραχώρησε για το παραδοσιακό και σύγχρονο Ιαπωνικό tattoo, την παρουσία του στην Ιαπωνία και στη δύση, καθώς και τη συγγραφική εξειδικευμένη της δουλειά με αντικείμενο το tattoo.
Συνέντευξη: Ινώ Μέη.
Με την ιδιότητα της δημοσιογράφου που φέρεις, έχεις γράψει και έχεις κάνει έρευνα πάνω στις Ιαπωνικές υποκουλτούρες εδώ και αρκετό καιρό. Τι σε οδήγησε να μελετήσεις αυτές τις υποκουλτούρες και πιο συγκεκριμένα την υποκουλτούρα του tattoo;
Αυτός ήταν ο τρόπος ζωής με τον οποίο ασχολούμουν όταν ήμουν νέα, οπότε ήρθε σαν κάτι φυσικό. Όλη η δουλειά μου σε σχέση με τις υποκουλτούρες, έμοιαζε σαν να δούλευα με φίλους και φίλους φίλων. Ήταν απολαυστικό και κάτι που βρισκόταν «κοντά» σε’ μένα ως άνθρωπο. Όσον αφορά τη δημοσιογραφική μου δουλειά, ασχολούμαι και με πιο “mainstream” θέματα. Απλά αυτά είναι περισσότερο «δουλειά» και όχι τόσο «προσωπικά projects». Επιπλέον μου κινούν το ενδιαφέρον πολύ οι τεχνίτες (σ.σ. artisans) και τα «χειροποίητα» πράγματα. Όταν ο κόσμος μιλά για το πόσο εξεζητημένη είναι η Ιαπωνική κουλτούρα, αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει μια κουλτούρα βασισμένη πάνω στους τεχνίτες, όπως συμβαίνει στη Βιέννη και στο Παρίσι.
Πώς προέκυψε η ιδέα για το βιβλίο “Tattoo in Japan”;
Είχα εκδώσει ήδη περίπου 100 άρθρα σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες και ήταν καιρός να τα συλλέξω σ’ ένα βιβλίο.
Τι είναι αυτό που σε τράβηξε προς την τέχνη του tattoo ως συγγραφέας αλλά και ως άνθρωπος;
Ανακάλυψα τη δουλειά του Horitoku όταν ήμουν δεκαεννιά ετών. Αυτή ήταν η απαρχή κάθε σοβαρού ενδιαφέροντός μου ως προς το τατουάζ. Η πυκνότητα και η ατμόσφαιρα της δουλειάς, δεν συγκρινόταν με τίποτα άλλο που είχα δει πριν απ’ αυτό. Από’ κει και πέρα άρχισα να γνωρίζω πολλούς απίστευτους καλλιτέχνες, έγραφα σχεδόν κατά βάση άρθρα που είχαν να κάνουν με το tattoo, πήγαινα σε tattoo conventions ανά τον κόσμο, δούλεψα σε ντοκιμαντέρ και tattoo art projects, πραγματοποιούσα tattoo tours και ούτω καθεξής.
Πώς κατάφερες να εξισορροπήσεις την ύπαρξη και την παρουσία του παραδοσιακού και του σύγχρονου Ιαπωνικού tattoo μέσα στο βιβλίο σου;
Είναι αρκετά φυσικό μιας και αυτοί οι δυο κόσμοι είναι παράλληλοι, όχι μόνο όταν μιλάμε για το tattoo αλλά και για πολλές άλλες Ιαπωνικές παραδόσεις. Το τατουάζ στην Ιαπωνία είναι 50/50 οπότε είναι αρκετά εύκολο να τα ξεχωρίσουμε. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλά συγχωνευμένα είδη τατουάζ, που στιλιστικά μοιάζουν με τα παραδοσιακά Αμερικάνικα tattoo αλλά χρησιμοποιούν Ιαπωνικά μοτίβα και αυτά είναι ένα και από τα πιο δημοφιλή στυλ αυτή τη στιγμή.
Πόσο καιρό και πόση προσπάθεια σου πήρε για να εισέλθεις στον «απόκρυφο» κόσμο των παραδοσιακών Ιαπώνων tebori καλλιτεχνών;
Εξαρτάται από το τι θες. Αν δηλαδή επιθυμείς να πάρεις συνέντευξη από ένα διάσημο καλλιτέχνη, αυτό που χρειάζεται είναι να στείλεις ένα e-mail και να πρόκειται περί μιας σοβαρής δημοσίευσης. Αν θέλεις να βγάλεις όμορφες φωτογραφίες, επίσης δεν είναι και τόσο δύσκολο.
Αν θέλεις όμως οι πραγματικοί underground καλλιτέχνες να σου δώσουν αληθινές ιστορίες, χρειάζεται χρόνος. Το βιβλίο μου με τίτλο “Wabori, Traditional Japanese Tattoo” είναι αποτέλεσμα δουλείας περίπου δέκα χρόνων, μέσα στα οποία πήρα συνεντεύξεις και ταξίδεψα στην Ιαπωνία. Θέλει χρόνο ακόμη και για να καταλάβεις από ποιον αξίζει να πάρεις συνέντευξη, αφού δεν έχουν websites. Πολλοί από αυτούς δεν δίνουν πληροφορίες προφορικά τόσο εύκολα, οπότε έπρεπε να μιλήσω καμιά δεκαριά φορές μαζί τους, ώστε να μπορέσω να παράγω μια καλή ιστορία από τα λεγόμενά τους. Αν γνωρίζεις τον κόσμο του Traditional Japanese tattoo, τότε θα ξέρεις πόσο υπερβολικά δύσκολο ήταν για’ μένα να έχω το εύρος και βάθος των συνεντεύξεων που χρειαζόταν για το βιβλίο μου “Wabori, Traditional Japanese Tattoo”, καθώς οι καλλιτέχνες δε δίνουν πληροφορίες εύκολα. Το γεγονός πως υπάρχουν επίσης πολλές τεχνικές πληροφορίες, είναι πρωτοφανές.
Πόσος καιρός χρειάστηκε για να συγκεντρώσεις όλες τις φωτογραφίες; Ήσουν παρούσα στις φωτογραφήσεις;
Ναι, φυσικά. Εγώ έβρισκα τους καλλιτέχνες, έκανα τη συνέντευξη και μετά προσλάμβανα φωτογράφους για να πάρουν φωτογραφίες για τις εκδόσεις. Οι φωτογράφοι με τους οποίους συνεργάζομαι δε γνωρίζουν τον κόσμο του tattoo καθόλου, απλώς φωτογραφίζουν χωρίς να ασχολούνται προσωπικά με το χώρο κι’ ούτε έχουν τατουάζ. Ο John Harte και ο Geoff Johnson, δυο από τους φωτογράφους του “Tattoo in Japan”, φωτογραφίζουν γενικά αρκετό υλικό από διάφορες υποκουλτούρες όπως αυτή του noise και του punk. Οπότε δεν ήταν και τόσο περίεργο για’ αυτούς να βρίσκονται και να φωτογραφίζουν τέτοιου είδους κόσμο και μάλιστα γνώριζαν και κάποιους από τους καλλιτέχνες. Οι υπόλοιποι δεν έχουν καμία επαφή με το tattoo και ακόμη δεν έχουν ιδέα περί αυτού. Όμως βγάζουν καλές φωτογραφίες και αυτό μου αρκεί, καθώς όλες τις πληροφορίες τις συλλέγω εγώ ο ίδια.
Για το βιβλίο μου “Tattoo in Japan”, το οποίο έχει γίνει αρκετό καιρό πριν, μου πήρε μερικά χρόνια για να συλλέξω όλο το υλικό. Για το βιβλίο μου “Japanese Buddhism X Horiyoshi III” χρειάστηκαν περίπου πέντε χρόνια και για το τελευταίο μου βιβλίο “Wabori, Traditional Japanese Tattoo”, πέρασαν δέκα χρόνια για την πραγματοποίηση του.
Έχει αλλάξει καθόλου το tattoo στην Ιαπωνία από τότε που άρχισες να συλλέγεις το υλικό για το “Tattoo in Japan”; Αν ναι, κατά ποιον τρόπο και προς ποια κατεύθυνση;
Το τσουνάμι του 2011 επηρέασε σοβαρά τη μοντέρνα street σκηνή όσον αφορά το οικονομικό κομμάτι. Ο κόσμος δεν έκανε τατουάζ για πολύ καιρό και αυτό είναι κάτι που δεν πιστεύω πως έχει ακόμη επανέλθει. Τα πράγματα είναι πεσμένα εδώ και πολύ πολύ καιρό. Δεν υπάρχουν πλέον περιοδικά για το tattoo, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούνται ελάχιστα tattoo conventions και είναι θλιβερό να βλέπεις τα στούντιο έτσι. Οι υποκουλτούρες στην Ιαπωνία δεν έχουν αυτήν την ηδονιστική, τρελή ενέργεια που είχαν κάποτε, γι’ αυτό και είμαι πολύ χαρούμενη που πρόλαβα τις «καλές μέρες», ήταν καταπληκτικά. Αυτοί που έχουν επιχειρηματικό μυαλό, φεύγουν στο εξωτερικό όπου μπορούν να χρησιμοποιήσουν προς όφελος τους την πολιτιστική τους κληρονομιά, καθώς το ενδιαφέρον για το Ιαπωνικό tattoo είναι όλο και αυξανόμενο.
Επίσης, υπάρχουν πολλοί που δεν ανήκουν στις τάξεις της yakuza και που κάνουν παραδοσιακή δουλειά. Έχω γράψει σχετικά μ’ αυτό στην Wall Street Journal.
Τι θα συμβούλευες κάποιον μη Ιάπωνα που επιθυμεί να κάνει τώρα ένα Traditional Japanese tattoo και τι κάποιον που θα ήθελε να «χτυπήσει» ένα πιο σύγχρονο κομμάτι;
Για ένα «σύγχρονο» tattoo ισχύει ό,τι ακριβώς ισχύει σ’ ένα μαγαζί δυτικού τύπου. Ουσιαστικά δεν υπάρχει διαφορά από το να κάνεις ένα «δυτικό» tattoo. Καλό είναι να γνωρίζεις ποιος βρίσκεται στην αγορά, να κάνεις μια έρευνα, να αποκτήσεις οικειότητα με το ύφος του καλλιτέχνη και να πάρεις την απόφασή σου βάση αυτού. Όλοι ξέρουν κάποια ονόματα, αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα.
Για ένα παραδοσιακό κομμάτι χρειάζεσαι έναν μεταφραστή και αρκετό χώρο στο σώμα σου, αφού τα παραδοσιακά tattoo δεν είθισται να είναι μικρά.
Όσον αφορά τις γυναίκες, καλό είναι να αισθάνεστε άνετα με τον tattoo artist, αφού θα χρειαστεί να περάσετε αρκετή ώρα μαζί του και σε κοντινή απόσταση.
Κατά τη γνώμη σου, πώς εφαρμόζεται στις μέρες μας το παραδοσιακό Ιαπωνικό μαθησιακό σύστημα και η σχέση δασκάλου - μαθητή;
Για τους παραδοσιακούς masters το μαθησιακό σύστημα παραμένει ακριβώς το ίδιο. Ο κόσμος τους δεν έχει αλλάξει καθόλου. Το μόνο που άλλαξε είναι η πελατεία τους.
Η Ιαπωνική κοινωνία έχει «αγκαλιάσει» και πάλι την τέχνη του tattoo; Ή το tattoo παραμένει επί το πλείστον taboo;
Σίγουρα δεν την έχει αγκαλιάσει και για την ακρίβεια τα πράγματα στην Ιαπωνία μάλλον χειροτερεύουν. Αν έχεις tattoo δεν σου επιτρέπεται η είσοδος στα περισσότερα γήπεδα γκολφ, στα γυμναστήρια και στα spa και ακόμα και στην κοντινή μου παραλία, υπάρχει περίπολος για τατουάζ! Έγραψα ένα άρθρο για μία δημοφιλή Ιαπωνική εφημερίδα σχετικά με τα tattoo στην Ιαπωνία και το «ανέβασαν» στη σελίδα τους στο facebook και τα περισσότερα σχόλια που δέχθηκαν από Ιάπωνες κυμαίνονταν μεταξύ αυτών: «δε θέλουμε να τα βλέπουμε, σας παρακαλούμε καλύψτε τα» και «σιχαμένο». Πράγμα καθ’ όλα ειρωνικό, μιας και η Ιαπωνία θεωρείται μια Μέκκα για την τέχνη του τατουάζ.
Ορισμένοι από τους παλιούς καλλιτέχνες δεν θεωρούν πως αυτό είναι κάτι που χρειάζεται ν’ αλλάξει. Πιστεύουν ότι τα tattoo αποτελούν μια κρυμμένη ομορφιά, η οποία εξαρχής δεν προοριζόταν για να επιδεικνύεται.
Πιστεύεις πως το παραδοσιακό Ιαπωνικό tattoo και η καλλιτεχνική του αξία έχουν εκτιμηθεί πιο ευρέως και πιο «ανοιχτά» στη Δύση παρά στην Ιαπωνία;
Ναι, αλλά αυτό γίνεται εδώ και καιρό τώρα, ειδικά με masters σαν τον Filip Leu και την προσωπική του ερμηνεία του Japanese. Η Δυτική Ακτή καθώς και η Νέα Υόρκη έχουν πολλά ταλέντα όσον αφορά το Ιαπωνικό tattoo. Επίσης, υπάρχουν και εξαιρετικά Μουσεία Ασιατικών Τεχνών που αναγνωρίζουν την τέχνη του Traditional Japanese tattoo. Το να έχεις ένα show με θέμα το tattoo σ’ ένα πραγματικό μουσείο στην Ιαπωνία, για την ώρα φαντάζει απίθανο.
Στην Ελλάδα μπορείτε να βρείτε πολλά από τα tattoo books των Edition Reuss στα:
www.stixis-tattoosupplies.com
www.darklinestattoosupplies.com
Η συγγραφέας, Manami Okazaki. Επιπλέον βιβλία της Manami στο www.kingyobooks.com.
All photos are from “Tattoo in Japan” book / Author Manami Okazaki / Edition Reuss.
All rights reserved.
