Ξεχωριστός, ταπεινός και συνειδητοποιημένος, ο Yorg Powell μίλησε αποκλειστικά στο HeartbeatInk για την δεκαοχτάχρονη πορεία του και το παραδοσιακό - κλασικό tattooing.
Τι συντέλεσε στο να κάνεις το πρώτο σου tattoo;
Γεννήθηκα Λονδίνο. Οι γονείς μου δεν είχαν tattoo, ωστόσο ήταν ψαγμένοι και μέσα σε όλα. Ήμασταν λοιπόν το καλοκαίρι του 1983 στη Μύκονο και στο νησί βρισκόταν ένας Εγγλέζος tattooist που δούλευε σε ένα ενοικιαζόμενο δωμάτιο. Ήταν η εποχή του πανκ, ήμασταν πιτσιρικάδες και μόλις μάθαμε για την ύπαρξη του, χωρίς δεύτερη σκέψη πήγαμε και κάναμε tattoo! Ούτε τιμή δε ρώτησα. Διάλεξα ένα σχέδιο που απεικόνιζε έναν αρουραίο με τα χέρια πίσω από την πλάτη που κρατούσε μια στέκα του μπιλιάρδου. Ήταν εμπειρία. Την θυμάμαι καλά. Μετά μάθαμε πως τον πιάσαν οι Μυκονιάτες γιατί έκανε tattoo στην κόρη ενός ψαρά. Τον έβαλαν στο πλοίο και πέταξαν τα πράγματα του στη θάλασσα.
Στα δεκαέξι μου, μάζεψα λεφτά έχοντας πουλήσει κάποιο bmx μου και πήγα στον Bugs. Ήταν τυχαία η επιλογή του Bugs. Τότε δεν ήταν αναγνωρισμένος και έκανε tattoo σ' ένα δωμάτιο 1,5 Χ 1,5 δίπλα στην τουαλέτα μιας ρετρό rock 'n' roll υπόγειας καφετέριας στο Camden. Τότε δεν υπήρχε τίποτα custom, ήταν όλα έτοιμα σχέδια σε flash στους τοίχους.
Τη δεύτερη φορά τι σχέδιο διάλεξες;
Έκανα ένα μονόκερο. Πήγα για κάτι κλασικό (γέλια)! Τρία χρόνια μετά, πήγαμε μαζί με τον Mike "συνειδητοποιημένοι", πάλι στον Bugs, για το επίσημα πρώτο μεγάλο μας tattoo. Όπου ο Bugs μου έκανε cover up στο μονόκερο του και στο ποντίκι.
Με τον Mike πως γνωριστήκατε;
Είμαστε πάρα πολλά χρόνια πολύ καλοί φίλοι, πριν αρχίσουμε να κάνουμε tattoo. Γνωριστήκαμε μέσω ενός κοινού φίλου. Είχαμε πολλά κοινά, όπως την μεγάλη αγάπη για τα tattoos, τις custom μηχανές και το πολύ ξενύχτι. Ο Mike είχε τα κότσια και ήταν ο πρώτος της παρέα μας που "τόλμησε" να κάνει ο ίδιος tattoo σε κάποιον άλλο, σε μια εποχή που δεν ήταν "χάι" να ήσουν tattooist. Εμένα τότε μου φαινόταν πάρα πολύ περίεργο να "τρυπάω" έναν άνθρωπο για να του κάνω ένα σχέδιο. Αργότερα σπούδασα Fine Art στο Wimbledon College of Art και ενώ ζωγράφιζα tattoo, δεν είχα κάνει το βήμα στο δέρμα και δεν ήμουν σίγουρος κι αν ήθελα. Ο Mike με παρακίνησε όταν το 1995 μετά την επίσκεψη μας στο Amsterdam tattoo convention μου είπε "άντε man, τι κάνεις; Σε περιμένω!".
Τότε επέστρεψες Ελλάδα και ξεκίνησες να μαθαίνεις στον Mike;
Ναι γύρισα επιτόπου! Ο Mike είχε ήδη ένα χρόνο apprentice τον Tas (Danazoglou). Εγώ δεν έκανα εντελώς παραδοσιακό apprenticeship. Δηλαδή δεν πήγα με το portfolio μου και προσφέρθηκα να γίνω apprentice σε κάποιον tattooist. Ήμουν λίγο πιο κακομαθημένος (γέλια). Τον Tas τον "έτρεχε". Αισθάνομαι τυχερός που ο κολλητός μου που, μιλούσαμε μόνο για tattoo και ζωγραφίζαμε πάνω μας, με έσπρωξε να κάνω αυτό το πράγμα, μου έδωσε τις βάσεις και με βοήθησε απίστευτα.
Πως ήταν τότε στο στούντιο στο Παλαιό Φάληρο;
Τότε στο στούντιο ήμασταν ο Mike, ο Tas και εγώ. Προφανώς και δεν ήμασταν αυτοί που είμαστε τώρα, εμπειρικά και καλλιτεχνικά. Ήταν άλλες εποχές, ήταν όλα πολύ πιο "χύμα" και ήμασταν πιτσιρικάδες εικοσιπέντε χρονών. Όλοι μας με πολύ λίγα χρόνια εμπειρίας. Εγώ και ο Tas κοιμόμασταν στους καναπέδες του στούντιο. Βγαίναμε έξω όλο το βράδυ. Το πρώτο ραντεβού μπορεί να ήταν στις εφτά το απόγευμα. Νομίζαμε ότι κάναμε "θαύματα", επειδή είχαμε ανακαλύψει το Borneo και το Japanese. Αλλά πιστεύω πως η μαγεία αυτού του μαγαζιού ήταν ότι πήγαινες και έπαιρνες κάτι αρκετά διαφορετικό για την εποχή του. Δηλαδή έφευγες με ένα tattoo που ήταν όντως ψαγμένο. Όχι τέλειο, αλλά με ψυχή, πολύ καλλιτεχνική άποψη και αισθητική.
Στα τέλη της δεκαετίας του '80 και στις αρχές της δεκαετίας του '90 υπήρξε μια αναγέννηση στο tattoo σε παγκόσμιο επίπεδο. Η αναγέννηση του ήταν σχεδιαστική όσον αφορά την κλίμακα και το οπτικό κομμάτι και είχε να κάνει και με το body fit. Παράλληλα, αφορούσε και το είδος tattoo studio που μπορούσες να πας. Δηλαδή, ξέφυγε από το συγκεκριμένο στυλ, ατμόσφαιρα στούντιο και τύπο tattooist που κυριαρχούσε μέχρι τότε, όπου δεν υπήρχαν και πολλά "καλλιτεχνικά" tattoo studios. Ήταν μια τάση που γεννήθηκε σιγά σιγά και εκδηλώθηκε τότε από άτομα σαν τον Alex Binnie και τον Filip Leu. Συγκεκριμένα, ο Alex άνοιξε το "Into You" τη σωστή εποχή και στο σωστό μέρος και "άνοιξε" τα μάτια πολλών ανθρώπων όσον αφορά ένα άλλο είδος tattoo.
Πιστεύω πως το στούντιο του Mike the Athens ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που αντιμετώπισε το tattoo διαφορετικά όσον αφορά το πιο καλλιτεχνικό και παραδοσιακό κομμάτι. Στο θέμα ποιότητας ήταν πολλοί αυτοί που προσπαθούσαν και υπήρχε μια τάση στο να ανέβει. Είναι αρκετός ο κόσμος που σέβομαι στη σκηνή μας, όπως ο Νίκος Κατσούλης τον οποίο θεωρώ και πολύ ταλαντούχο.
Πόσο καιρό έμεινες εκεί;
Στο Παλαιό Φάληρο ήμουν περίπου για πέντε χρόνια (1995 - 2000). Έφυγα μια εποχή που ο Mike έλειπε στην Ινδία. Το Mike's tattooing σαφώς και δεν έκλεισε ποτέ και είμαστε τυχεροί που στην Ελλάδα υπάρχει αυτό το στούντιο.
Τότε πήγα στη Μέδουσα, παρόλο που ήταν διαφορετικό το ύφος του στούντιο. Ο Βασίλης μου είχε πει μια πολύ ωραία κουβέντα σε ένα από τα tattoo conventions που διοργάνωνε και μου είχε μείνει. Ότι κάποια μέρα ονειρευόταν να κάνει ένα μαγαζί που θα δούλευαν διάφοροι ανερχόμενοι καλοί tattooists της Ελλάδας, αντί να ανοίγει ο καθένας ένα μαγαζάκι. Λόγω αυτής της κουβέντας, ήταν ο πρώτος στον οποίο απευθύνθηκα για δουλειά.
Μετά από τόσα χρόνια στο χώρο, δεν θα ήθελες ούτε τώρα, να έχεις το δικό σου tattoo studio;
Σε καμία περίπτωση! Δεν θέλω να είμαι μαγαζάτορας. Είναι κάτι άλλο.
Με το Βασίλη στη Μέδουσα πως εξελίχθηκε η συνεργασία σας;
Εξήγησα στον Βασίλη πως θέλω απλά να κάνω τη δουλειά μου. Ότι μου αρέσει περισσότερο το Γιαπωνέζικο, αλλά πως θα έκανα απ' όλα τα είδη που έχουν σχέση με το κλασικό tattoo. Στην αρχή έκανα από Tribal μέχρι νεραϊδίτσες, οι οποίες τώρα θα είναι χάλια (γέλια). Έμαθα πάρα πολλά και στη Μέδουσα. Το ταξίδι στο tattoo είναι άλλωστε αέναο και δεν αναλώνεται ή ολοκληρώνεται στα λίγα χρόνια εκμάθησης. Μαθαίνω κάθε μέρα.
Στο Medusa Tattoo έμεινα δέκα χρόνια. Στη διάρκεια αυτής της δεκαετίας πέρασαν πολλοί από το μαγαζί, μεταξύ των οποίων ο Τάσος Σγαρδέλης (Honest Tattoo) και ο Christ (Endangered Species Tattoo). Περάσαμε πάρα πολύ ωραία. Η Μέδουσα είχε πάντα μια γκάμα από tattooers, από το πιο καλλιτεχνικό μέχρι και το πιο εμπορικό. Και τα δύο σαφώς και αποτελούν κομμάτι του tattoo.
Δέκα χρόνια είναι μεγάλο διάστημα...
Ήταν συνειδητή επιλογή μου να μείνω στην Ελλάδα, ώστε να εστιαστώ σε αυτό που ήθελα να προωθήσω. Τα μεγάλα tattoo θέλουν πολύ χρόνο και υπομονή. Δούλευα πάρα πολύ και ήξερα ότι μόνο έτσι θα κατάφερνα να κάνω αυτό που πραγματικά ήθελα και το κατάφερα κατά κάποιο τρόπο. Αρχές του 2000 κυκλοφορούσαν στην Αθήνα αρκετά άτομα που τους είχα κάνει όλη την πλάτη και μανίκια, κάτι εξωπραγματικό για τότε... Συγκεκριμένα, θυμάμαι σε ένα από τα conventions του Βασίλη που είχε έρθει και η Jacqueline (Spoerle) από την Ελβετία, που ανέβαιναν στο διαγωνισμό άτομα με τατουαζάκια και έξι - εφτά δικοί μου με φουλ bacκ-pieces. Γι' αυτό και δεν ανταποκρίθηκα ποτέ θετικά στα διάφορα καλέσματα που μου έχουν γίνει κατά καιρούς για να δουλέψω για μεγάλα διαστήματα στο εξωτερικό. Πήγαινα μόνο για λίγο.
Έχω την αίσθηση πως έχεις πολύ καιρό να βρεθείς σε κάποιο tattoo convention... Αλήθεια, ποια είναι η γνώμη σου για τα conventions;
Δεν αποτελώ μεγάλο fan των conventions και κυρίως των διαγωνισμών. Μου αρέσει το ότι γνωρίζεις ενδιαφέρον κόσμο, αλλά από την άλλη μου φαίνεται σουρεαλιστικό να "διαγωνίζονται" tattoos. Θα προτιμούσα αντί αυτού να ήταν tattoo exhibition και τα tattoos απλά να εκτίθενται ώστε να μπορεί να τα θαυμάσει ο κόσμος. Έχω υπάρξει στο παρελθόν και στους "κριτές". Είναι εντελώς σχετικό τι αρέσει στον καθένα. Τα βραβεία και τα κύπελλα τα βρίσκω θλιβερά, όχι μόνο όσον αφορά το tattoo, αλλά γενικά στη ζωή. Δεν χρειάζεται για ό,τι κάνουμε να λαμβάνουμε ένα "βραβείο". Βρίσκω χαμηλό το επίπεδο κάποιου που θα διαλέξει tattoo studio επειδή πήρε βραβείο, μέχρι και τον tattooist που διαφημίζει το μαγαζί του επειδή πήρε βραβείο. Και δυστυχώς στην εποχή μας το κάνουν πολλοί που δεν το χρειάζονται, διότι κάνουν καταπληκτική δουλειά.
Πως προέκυψε η συνεργασία σου με το Honest Tattoo;
Με τον Τάσο είμαστε πάρα πολύ φίλοι. Τον σέβομαι και ως άτομο και ως tattooist. Αρχικά τον γνώρισα πολύ παλιά ως πελάτη. Ερχόταν και του έκανα tattoo. Η αλήθεια είναι πως του έχω κάνει αρκετά. Ο Τάσος ήταν πάντα συνειδητοποιημένος στο τι του αρέσει καλλιτεχνικά αλλά και στο που ήθελε να πάει ο ίδιος το tattoo. Αποτελεί κλασικό παράδειγμα ανθρώπου που έχει πλάνο και το πραγματοποιεί με σταθερά βήματα. Εν έτη 2013 που δεν ξέρουμε τι γίνεται στην Ελλάδα... κάνει μια μαγαζάρα και στην τελική το κάνει για εμάς, για να είμαστε όλοι καλά και να δουλεύουμε "ιδανικά", διότι ο πελάτης θα έρθει, θα κάνει το tattoo του και θα φύγει. Έχει δημιουργήσει μια εκπληκτική και ταλαντούχα ομάδα στο Honest.
Πως βλέπεις το tattooing στις μέρες μας;
Το tattooing για το δικό μου γούστο, έχει γίνει "τακτοποιημένο" και κυριλέ. Έχει χάσει την αλητεία και το "edge" που είχε. Ακόμα και το extreme, πλέον δεν είναι ιδιαίτερα ακραίο. Για παράδειγμα, προχτές στο Μοναστηράκι που περπατούσαμε με το φίλο μου τον Χρήστο (σ.σ. Christ) που είναι γεμάτος και στο πρόσωπο, δεν μας κοιτούσαν όπως δέκα χρόνια πριν. Ο κόσμος βλέπει tattoo τριγύρω και στην τηλεόραση και είναι κάπως πιο εξοικειωμένος. Αυτό βέβαια έχει τα καλά και τα κακά του.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σου τα θετικά και ποια τα αρνητικά αυτού του φαινομένου;
Είναι θετικό ότι πολύς κόσμος μπαίνει πλέον στη φάση του tattoo. Του αρέσει να κάνει tattoo και υπάρχει χώρος για πολύ δημιουργικότητα. Αρνητικό είναι το ότι έχει χάσει τη μαγεία που είχε. Βέβαια από την άλλη, ανέκαθεν υπήρχαν και ψαγμένοι αλλά και επιφανειακοί άνθρωποι σε όλες τις κουλτούρες, όπως και καλοί και κακοί καλλιτέχνες. Ανάμεσα σε όλη τη “σαβούρα” πάντα έπαιζαν και καλλιτέχνες διαμάντια – εκατό χρόνια μπροστά.
Όλα τα εμπορικά πράγματα, οι μόδες και οι τάσεις, ειδικά στο δυτικό κόσμο, πηγαίνουν και έρχονται. Καλό tattoo πάντα υπήρχε. Στην Ιαπωνία δεν έχει αλλάξει εδώ και τριακόσια χρόνια! Ούτε στην Ταϊλάνδη έχουν αλλάξει τα θρησκευτικά tattoo που κάνουν οι μοναχοί στα Μοναστήρια.
Αυτό που βρίσκω περίεργο, είναι που βλέπεις clean-cut άτομα με "τέλεια" body suits -το "τέλειο" γίνεται φοβιστικό κατά κάποιο τρόπο- και σκέφτεσαι πως αυτός ποτέ δεν έκανε την αλητεία του. Μου αρέσει ότι ήρθε τις προάλλες ένα πελάτης και κάναμε ένα Tibetan μανίκι γύρω από ένα τεράστιο, παλιό 90's Tribal. Μου αρέσει ότι το σώμα έχει και αυτή την ιστορία. Δεν μου λέει κάτι αυτή η “μοντέρνα” έννοια του tattoo collector.
Έχει πλάκα... Κάποτε η “έγνοια" μας ως tattoo artists ήταν να κάνουμε μανίκια, πλάτη, στήθος και πόδια. Τώρα ξεκινούν με δάχτυλα μέχρι αγκώνα και λαιμό μέχρι κλειδώσεις λαιμού.Δηλαδή, τα σημεία που φαίνονται. Αυτό δεν μου λέει τίποτα. Θυμάμαι να σχολιάζουμε πως αν δεν κάνεις πλάτη, δεν κάνεις λαιμό! Δεν το λέω αυστηρά, απλά επισημαίνω την νοοτροπία που υπήρχε, σε αντίθεση με την επιφανειακή αντίληψη του σήμερα. Αλλά όλα αλλάζουν, αυτή είναι η φύση της ζωής.
Δεν έχει να κάνει όλο αυτό και με τη εποχή μας, που είναι πιο επιφανειακή;
Σαφώς. Στις μέρες μας, είναι εύκολο να τα αποκτήσεις και να τα έχεις "όλα", αν έχεις λεφτά.
Πως βλέπεις το tattooing στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα όπως και σε όλο τον κόσμο υπάρχουν tattooers, άλλοι πιο εμπορικοί ή καλλιτεχνικοί και άλλοι λιγότερο, που προσφέρουν, αγαπούν πολύ το tattoo και προχωρούν μπροστά. Επίσης, υπάρχουν διάφορα τατουατζίδικα και τατουατζήδες που απευθύνονται σε διάφορους και διαφορετικούς τύπους ανθρώπων. Νομίζω πως είναι θετικό που πλέον στη χώρα μας μπορεί κανείς να βρει τα πάντα. Το tattoo άλλωστε έχει μια τάση στο να γίνει "παγκόσμιο".
Στη χώρα μας, υπάρχουν άνθρωποι που από την αρχή φαινόταν πως θα έχουν πορεία στο tattoo και σέβομαι πολύ τη δουλειά τους και το τι πρόσφερε ο καθένας. Όπως οι πιο παλιοί Mike the Athens και Νίκος Κατσούλης (Nico Tattoo). Συναντάω πολύ ωραίες δουλειές και από πολλούς πιο καινούργιους.
Θεωρείς πως πλέον ο κόσμος κάνει περισσότερο tattoo;
Tattoo πλέον κάνουν σχεδόν όλοι, ενώ παλιά δεν έκανε σχεδόν κανείς. Υπάρχει μεγάλη διαφορά. Εμένα στο μόνο κομμάτι που με έχει επηρεάσει αυτή η αλλαγή, είναι πως έχω πιο πολύ δουλειά. Το άλλο που έχει αλλάξει στην εποχή μας, είναι πως έρχεται κόσμος για πρώτο tattoo και εξαρχής κάνει κάτι "σοβαρό" και ωραίο. Ενώ παλιά συνήθως είχε και λίγη σαβουρίτσα. Το οποίο εμένα μ' αρέσει (γέλια). Ακόμα και όταν βλέπω ένα καταπληκτικό bodysuit προτιμώ να έχει κάπου μέσα και παλιά tattoo.
Κάτι που δεν μου αρέσει στην εποχή μας, πέρα από την εμπορική πλευρά του tattoo που είναι προφανές, είναι ότι πολλοί πιστεύουν πως έχουν γίνει ειδικοί. Αυτό βέβαια είναι μια γενικευμένη παγκόσμια τάση, που έχει να κάνει με τα τηλεοπτικά προγράμματα και τα reality, και που αγγίζει από το tattoo μέχρι το φαγητό κ.ο.κ. Μου έχουν τύχει πελάτες που το παίζουν συλλέκτες tattoo και θεωρούν πως ξέρουν αρκετά παραπάνω απ' όσα γνωρίζουν στην πραγματικότητα και λένε πόση ώρα θα πάρει, πως μπορεί να γίνει, τι βελόνα πρέπει να χρησιμοποιηθεί... Δεν είμαι πολύ ανοιχτός σε κάθε ιδέα ή αισθητική γνώμη των πελατών. Ξέρω τι μου αρέσει και πως θέλω να το κάνω. Δε με ενδιαφέρει αυτό το είδος πελάτη. Έχω την “πολυτέλεια” να κάνω πλέον μόνο tattoo που να με εκφράζουν. Η πελατεία που έχω, έρχεται σε μένα καθαρά για αυτό που κάνω.
Τι σου αρέσει να κάνεις συνειδητοποιημένα ως tattooist;
Japanese και Tibetan είναι οι δύο σχολές που μου αρέσουν περισσότερο και οι δύο για διαφορετικούς λόγους. Στο Japanese μου αρέσει η παράδοση του και στο Tibetan η φιλοσοφία και η μαγεία του.
Θέλω τα tattoos να είναι όσο πιο πρωτόγονα και κλασικά γίνεται, ενώ παράλληλα έχουν το δικό μου"twist". Με ενδιαφέρει το tattoo να είναι καλοζωγραφισμένο, αλλά να κρατάει κάποιες βάσεις. Είναι κάτι που τηρώ. Πάντως το Japanese με γοήτευσε από την αρχή και συγκεκριμένα η αισθητική του και το γεγονός ότι καλύπτει σχεδόν όλο το σώμα. Είναι σαν το παλιό καλό κρασί. Υπάρχει πάρα πολλά χρόνια και διατηρεί τη μαγεία του. Είναι κλασικό.
Οπότε πλέον έχεις επικεντρωθεί κυρίως στο Traditional Japanese και Tibetan tattoo;
Σε μεγαλύτερο ποσοστό ναι. Πάντως, ότι στυλ και αν κάνω, κρατάω την ίδια τάση, τα ίδια μεγέθη, τις κλίμακες και γραμμή. Ο τρόπος που θα το αντιμετωπίσω στο σώμα κλιμακιακά, τεχνικά και αισθητικά θα είναι ο ίδιος.
Όσον αφορά το τεχνικό κομμάτι, τι θεωρείς πιο σημαντικό;
Θεωρώ από τα πιο σημαντικά το να μένει το σχέδιο καθαρό από τη στιγμή που το κάνεις και με την πάροδο του χρόνου. Οι αρχές μου όταν στήνω ένα tattoo έχουν να κάνουν με την πάροδο του χρόνου. Θέλω καθαριότητα, κίνηση, κλίμακα και καλή γραμμή. Στοιχεία και αρχές που υπάρχουν στο κλασικό tattooing είτε είναι Γιαπωνέζικο, είτε Αμερικάνικο. Μου αρέσει και το παιχνίδι με τις χοντρές και λεπτές γραμμές, αλλά πάντα κρατώντας τη ζυγαριά προς το πρωτόγονο – παραδοσιακό.
Δεν μου αρέσει καθόλου που στις μέρες μας ο χαρακτηρισμός Γιαπωνέζικο tattoo χρησιμοποιείται και συνδυάζεται λανθασμένα από πολύ κόσμο με τη Γιαπωνέζικη και Κινέζικη θεματολογία, ενώ έχει να κάνει καθαρά με το στήσιμο και την τεχνική. Δηλαδή άμα κάνεις μια Γκέισα και ένα ψάρι σε ρεαλιστικό στυλ, δεν σημαίνει πως αυτό είναι Γιαπωνέζικο tattoo επειδή είναι γιαπωνέζικα τα θέματα. Το Γιαπωνέζικο tattoo έχει συγκεκριμένη αισθητική, τρόπο στησίματος και εκτέλεσης. Είναι ένα αυστηρό στυλ με πολύ αυστηρούς κανόνες που μάλλον δεν θέλησε να εξελιχθεί και αυτή βέβαια είναι και η δύναμη του.
Ο Horiyoshi 3 κάνει Traditional Japanese tattoo;
Ο Horiyoshi 3 αποτελεί σχολή από μόνος του. Προφανώς και είναι παραδοσιακό Γιαπωνέζικο tattoo! Όταν όμως λέμε στυλ Horiyoshi 3, είναι η εξέλιξη ενός καλλιτέχνη πάνω σε ένα στυλ.
Μου αρέσει τρομερά η δουλειά του και τον σέβομαι απίστευτα. Αισθάνομαι αρκετά τυχερός που έχουμε γνωριστεί και μου έκανε ένα μικρό tattoo. Έχει την ενέργεια να προσφέρει κάθε μέρα στον κόσμο του tattoo.
Πως γίνεται αυτό;
Δεν γίνεται, γι' αυτό είναι ένας και μοναδικός ο Horiyoshi 3. Ο Horiyoshi 3 και o Filip Leu Αποτελούν landmark στο tattooing και ήταν οι υποκινητές των μεγάλων αλλαγών. Σαν αυτούς δεν μπορεί να γίνει κανένας σήμερα, όσο καλός και να είναι. Ο Shige λ.χ. κάνει εκπληκτική δουλειά και αρέσει, αλλά δεν θα γίνει ποτέ Filip Leu. Δεν έχει να κάνει με το πόσο καλός είναι. Έχει να κάνει με το τι προσφέραν ο Horiyoshi 3, ο Filip Leu και η Leu Family, ο Alex Binnie, ο Ed Hardy, ο Sailor Jerry κ.ο.κ. Όλοι τους ξέρουν και όλοι τους σέβονται.
Ακούω ενίοτε ηλίθιες κουβέντες του στυλ "δεν μ' αρέσει ο Filip Leu". Ή "αυτό το tattoo δεν είναι και τόσο καλό για Filip Leu". Κανονικά αυτό δεν θα έπρεπε να λέγεται! Ο Filip Leu ή ο Horiyoshi 3 δεν είναι μόνο το tattoo που βλέπεις στη φωτογραφία. Έχουν προσφέρει και έχουν σπρώξει το tattoo εκατό χρόνια μπροστά από κει που ήταν. Έχουν συντελέσει καταλυτικά στο να το γνωρίσει ο κόσμος. Ο Horiyoshi 3 έχει την ενέργεια να βάζει συνέχεια δουλειές σε περιοδικά και σε βιβλία. Δεν βγάζει παραπάνω λεφτά. Το κάνει επειδή το λατρεύει.
Πιστεύεις πως τα παραδοσιακά Γιαπωνέζικα tattoos, "στέκονται" πάνω στους δυτικούς, που σε γενικές γραμμές δεν έχουν σχέση με αυτή τη φιλοσοφία;
Αυτή είναι μια μεγάλη ερώτηση. Το tattoo, από μια εποχή και μετά, δεν έχει να κάνει με χώρες, αλλά είναι παγκόσμιο. Η γνώση έγινε προσβάσιμη και ο κόσμος την μοιράζεται, είτε είναι tattoo είτε είναι φιλοσοφία. Πάντως, όσο πιο βαθιά ψάχνεσαι τόσο πιο επιφανειακά σου φαίνονται ορισμένα πράγματα. Επίσης, συνειδητοποιείς πως δεν μπορείς να το παίξεις γκουρού. Είναι σαν να κοροϊδεύεις τον εαυτό και τον πελάτη σου. Καλό είναι να είσαι ευθύς. Όσον αφορά το Γιαπωνέζικο tattoo, το λέω συνέχει πως δεν είμαι Ιάπωνας. Μου αρέσουν οι εικόνες και η αισθητική. Θεωρώ πως πρέπει να "υποστηρίζεις" το tattoo αισθητικά. Το τι διαβάσω το βράδυ στο σπίτι μου -που διαβάζω- είναι δικό μου θέμα. Αν μπορείς να κάνεις μια όμορφη εικόνα που να έχει "feeling", νομίζω πως του προσφέρεις αρκετά. Δεν χρειάζεται να του παρέχεις και πνευματική μύηση στη Θιβετιάνικη τέχνη. Έρχονται πελάτες και μου μιλάνε μισά Γιαπωνέζικα και τους λέω "μάγκες απλά πείτε μου τι εννοείτε. Κυπρίνος, φίδι, απλά Ελληνικά!
Τι θα συμβούλευες ένα νέο άνθρωπο που θέλει να ασχοληθεί με το tattoo;
Δεν θεωρώ πως είμαι σε θέση να "συμβουλεύσω". Δεν είχα ποτέ μου apprentice. Πάντα τα μοιράζομαι όλα και δεν είμαι της ιεραρχίας. Από την εμπειρία μου και με τα δικά μου δεδομένα μιας ιδανικής πραγματικότητας, θα έλεγα να πάει σε ένα καλό μαγαζί που θα του δείξουν κάποια πράγματα και η κύρια απασχόληση δεν θα είναι τα "εγώ" και ποιος είναι ο καλύτερος.
Εδώ θα ήθελα να ξεκαθαρίσουμε τη έννοια του apprenticeship. Για να μάθεις tattoo καθώς και οποιοδήποτε άλλη λαογραφική τέχνη, πας σε κάποιον που είναι αληθινός γνώστης της συκγκεμριμένης τέχνης και φέρει χρόνια πείρας, για να μπορεί να σου προσφέρει τη διδασκαλία.
Το tattoo θέλει ωριμότητα. Χρειάζεται αισθητική και προφανώς να ξέρεις να ζωγραφίζεις. Χρειάζεται να σέβεσαι τον πελάτη. Χρειάζεται επικοινωνία με τον κόσμο και καλή διάθεση. Να αποφασίσεις πως πρέπει να κάνει πολλές θυσίες και να μην κολλήσεις σε ένα στυλ. Καλό είναι να μάθεις και να μπορείς να κάνει σωστά όλα τα κλασικά tattoo και μετά (ή και παράλληλα) να αναπτύσσεις το στυλ που σου αρέσει. Άλλωστε με το ένα στυλ περιορίζεσαι. Ακόμα και ο Filip Leu, που είναι βέβαια ανθρώπινο φαινόμενο, ξεκίνησε να κάνει τα πάντα. Δεν ήταν ο Filip Leu που ξέρουμε σήμερα. Όλοι εξελίσσονται. Κανείς δεν γεννήθηκε έτοιμος.
Ποια είναι η σχέση με τους πελάτες σου;
Το tattoo είναι συνεργασία. Σέβομαι τους ανθρώπους μου με επέλεξαν. Μπορεί να αναπτυχθεί φιλική σχέση με κάποιος πελάτες. Ωστόσο, πάντα μου άρεσε να κρατάω και την "working class" πλευρά του tattooing, ότι δηλαδή προσφέρω μια υπηρεσία για την οποία με πληρώνεις. Καλό είναι να διατηρείται αυτή η γραμμή.
Από την άλλη, καλό θα είναι να διαθέτει ο πελάτης κάποια ωριμότητα και αφού υπάρχουν τόσες επιλογές να το ψάξει και να πάει εκεί που θα του ταιριάζει τεχνικά, καλλιτεχνικά, ενεργειακά κ.ο.κ. Η ζωή είναι ενέργεια. Μπορώ και κάνω τη δουλειά μου καλά, ωστόσο για να περάσουμε σαράντα ώρες μαζί με διακυμάνσεις χαράς, πόνου και κούρασης, καλό θα είναι να μπορούμε και να επικοινωνήσουμε.
Αν είσαι ώριμος χαρακτήρας, κατά πάσα πιθανότητα το tattoo σου δεν θα σε “χαλάσει” ποτέ. Αλλά μην ξεχνάμε πως ένα μέρος της μαγείας του tattoo είναι το ρίσκο. Το tattoo είναι μόνιμο, επειδή απλά δεν “καθαρίζεται” με ένα σφουγγάρι. Αλλά η ζωή δεν είναι μόνιμη, το δέρμα δεν είναι μόνιμο, οι σκέψεις και οι ιδέες μας δεν είναι μόνιμες. Η φύση της ζωής είναι να πηγαίνει μπροστά. Ζεις με τις αποφάσεις σου. Εγώ δεν βάζω τόση βαρύτητα στο tattoo που στην τελική αποτελεί κάτι επιφανειακό. Σαφώς έχει και άλλο βάθος για τον καθένα, αλλά στο τέλος της μέρας είναι μια ζωγραφιά πάνω στο δέρμα.
Photos & interview by Ino Mei.
