Ο ταλαντούχος και ειλικρινής Dobi Slavov, παραχώρησε συνέντευξη στο HeartbeatInk Tattoo Magazine για τo ξεχωριστό παρελθόν του, τις δυσκολίες της ζωή του και το tattooing που τόσο αγαπά.
Πως προέκυψε και μπήκες στο χώρο του tattooing;
Ξεκίνησα να μαθαίνω tattoo το 2005, όπου και εγκαταστάθηκα με τη γυναίκα μου στην Ελλάδα. Έχω γεννηθεί στη Βουλγαρία, αλλά από τα πέντε μου και μετά μεγάλωσα στην Ιταλία, όπου ήταν και η “βάση” μου πριν την Ελλάδα.
Η Ελλάδα πως σου έχει “φερθεί”;
Εγώ στην Ελλάδα δε συνάντησα ούτε ιδιαίτερες δυσκολίες, ούτε ρατσισμό, αν και όταν ήρθα δεν μιλούσα καθόλου Ελληνικά. Αντίθετα, στην Ιταλία παρόλο που έζησα εικοσιπέντε χρόνια, τον ένιωθα σε κάποιες φάσεις. Όπως όταν έβλεπαν το ονοματεπώνυμο μου στα χαρτιά ή την άδεια παραμονής, την οποία επί εικοσιπέντε συναπτά έτη όφειλα να ανανεώνω κάθε εξάμηνο, πράγμα πολύ κουραστικό. Στην Ιταλία δεν έχω ρίζες και η αλήθεια είναι πως παρόλο που μεγάλωσα εκεί και τη γνωρίζω σαφώς καλύτερα από τη Βουλγαρία σαν τόπο και σαν γλώσσα, δεν την ένιωσα ποτέ σαν το “σπίτι” μου. Στην Ελλάδα η ζωή μου πήρε μια πολύ πιο ευχάριστη τροπή, γι' αυτό και αποφάσισα να μείνω και να κάνω κάτι σημαντικό, όπως το tattoo shop που κατά κάποιο τρόπο με “δεσμεύει” εδώ. Επίσης, μου αρέσει πολύ σαν χώρα και ιδιαίτερα το θερμό της κλίμα.
Πριν το tattoo με τι ασχολιόσουν;
Ήμουν ακροβάτης σε τσίρκο. Στον Κομμουνισμό (σ.σ. η Βουλγαρία τότε είχε κομμουνιστικό καθεστώς), το τσίρκο ήταν κάτι σαν το θέατρο και το κράτος το προωθούσε πολύ. Γι' αυτό το λόγο, επέλεγαν παιδιά που έκαναν αθλητισμό για να εργαστούν στο τσίρκο. Αυτό συνέβη και στον πατέρα μου όταν ήταν έφηβος, ο οποίος έκανε ενόργανη γυμναστική και συγκεκριμένα τραμπολίνο. Όταν γνώρισε τη μητέρα μου, άρχισαν να κάνουν κάποια νούμερα μαζί. Έπειτα, τους στείλαν στην Ιταλία. Τότε ήμουν πέντε ετών. Στα εφτά μου ξεκίνησα να προπονούμαι και στα δεκατρία μου έδινα κανονικά παραστάσεις. Στην Ελλάδα βρέθηκα για πρώτη φορά το 1990 με το Medrano. Έχω γυρίσει με διάφορους θιάσους όλη την Ευρώπη. Έκανα ακροβατικά μέχρι που έσπασα το πόδι μου εν μέσω παράστασης... Μετά από δύο χειρουργεία, ήταν οριστικό πως δεν θα μπορούσα να συνεχίσω ως ακροβάτης.
Η δουλειά σου στο τσίρκο δεν θα είχε αργά ή γρήγορα ημερομήνια λήξης;
Τα ακροβατικά έχουν όντως ημερομηνία λήξης. Ωστόσο, μετά είθισται να συνεχίζεις με κάτι άλλο, πάλι μέσα στο τσίρκο, όπως ζογκλέρ, θηριοδαμαστής κ.ο.κ.
Μετά από το ατύχημα που σου συνέβη, πως έφτασες να γίνεις tattoo artist;
Aπό πολύ μικρός ζωγράφιζα. Η ζωγραφική ήταν το πάθος μου και είμαι αυτοδίδακτος. Μεγαλώνοντας έκανα και αερογραφίες. Το tattoo πάντα το θαύμαζα σαν τέχνη. Αποφάσισα να κάνω το πρώτο μου tattoo, σχετικά “αργά” καθώς ήμουν ήδη εικοσιπέντε ετών. Βρισκόμασταν στην Ξάνθη εν μέσω περιοδείας και πήγα στο Erevos Creations. Το tattoo μου το “χτύπησε” ο Θανάσης. Είδε τις αερογραφίες μου στις διαφημιστικές ταμπέλες του τσίρκου και το μπλοκ με τις ζωγραφιές μου και μου είπε πως έχω δυνατότητες και με προέτρεψε να να μπω στο tattooing. Τότε δεν το πήρα και πολύ στα σοβαρά, διότι μου φαινόταν δύσκολο και σκέφτηκα πως τόσα χρόνια απαιτητικής δουλειάς και σκληρής προπόνησης δεν γινόταν να τα αφήσω για να ασχοληθώ από το πουθενά με το tattoo...και επιπλέον ήμουν και καλός σε αυτό που έκανα.
Ωστόσο, κράτησα τα λόγια και την προτροπή του Θανάση στο μυαλό μου και όταν μετά από μερικά χρόνια έπαθα το ατύχημα, τα έλαβα υπόψιν μου σοβαρά. Ήμουν “ελεύθερος” πλέον να ασχοληθώ με τη ζωγραφική που λάτρευα, αλλά παράλληλα ήθελα να μπορώ να βγάζω και τα προς το ζην με αυτή. Ήρθαμε στην Ελλάδα και ξεκίνησα σεμινάρια, επί πληρωμής, για να μάθω tattoo στον Klodian Luca. Τα σεμινάρια διήρκεσαν τρεις μήνες και γινόντουσαν στα Ιταλικά. Στη συνέχεια μου ζήτησε να παραμείνω στο μαγαζί ως apprentice και τελικά έμεινα και δούλεψα για πέντε χρόνια. Το πρώτο tattoo το “χτύπησα” πάνω στο μπούτι μου. Έπρεπε να καταλάβω πόσο πονάω τον άλλο και σε τι βάθος μπαίνει η βελόνα στο δέρμα. Μετά από λίγο ξεκίνησα να κάνω σε φίλους και μικρά τατουαζάκια, όπως κάνουν όλοι στην αρχή – γραμματάκια, κινέζικα κ.ο.κ. Σιγά σιγά άρχισα τα μεγαλύτερα κομμάτια και σταδιακά και με πολύ δουλειά “ανέβηκα” επίπεδα στο tattooing. Σε αυτό έπαιξε ρόλο και το έτυχα σε καλά χέρια, σε καλλιτέχνη.
Επέλεξες δηλαδή αυτό που πραγματικά ήθελες να κάνεις στη ζωή σου όντας στα τριάντα σου;
Ναι, γιατί ουσιαστικά τότε μου δόθηκε για πρώτη φορά η ευκαιρία να επιλέξω. Η “προηγούμενη” μου ζωή ήταν πολύ δύσκολη και γεμάτο ταλαιπωρίες. Αυτό που κάνω τώρα, το tattooing, είναι αυτό που αγαπώ. Επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε η γυναίκα μου η Βιολέτα που ήταν και είναι πάντα δίπλα μου, στηρίζοντας με στις δύσκολες στιγμές και την ευχαριστώ θερμά γι' αυτό.
Πως έχει εξελιχθεί το tattoo style σου από τότε έως σήμερα;
Αγαπάω πολύ το Black & Grey, τον ρεαλισμό και κυρίως τον σουρεαλισμό. Κάνω και χρώμα, αλλά ο κόσμος μάλλον γνωρίζει πως τείνω προς το Black & Grey, οπότε και έρχονται περισσότερο για αυτό. Αφού μιλήσω με τον πελάτη και μου περιγράψει τι θέλει, βγάζω ένα σχέδιο που θα μου άρεσε να έχω πάνω μου. Τα σχέδια μου διαθέτουν ένα κοινό ύφος – γραμμή. Είναι επηρεασμένα από συγκεκριμένους καλλιτέχνες και εμπεριέχουν συναίσθημα. Συγκεκριμένα, έχω επηρεαστεί από τον ο Caravaggio και τον απίστευτο τρόπο με τον οποίο φώτιζε τα έργα του, τα οποία κατά βάση είναι σκοτεινά, από τον Salvador Dalí και τον σουρεαλισμό του, που βλέπεις πράγματα μέσα σε άλλα πράγματα και από τον H. R. Giger και την σκοτεινή μοναδική του ατμόσφαιρα. Όταν δημιουργώ κάτι, θέλω να προκαλεί συναισθήματα, είτε αυτά είναι θετικά είτε αρνητικά. Απεχθάνομαι την αδιαφορία. Στα σχέδια μου εξωτερικεύω τον πόνο και τις δυσκολίες που έχω περάσει στη ζωή μου από μικρός. Τα σχέδια μου φανερώνουν τους εφιάλτες μου, μεταδίδοντας τους πάνω στο χαρτί. Μετά ηρεμώ. Κάτι σαν ψυχοθεραπεία.
Στον κόσμο που έρχεται και “χτυπάει” τα σχέδια σου πως λειτουργεί όλο αυτό;
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ζήτηση στα δραματικά και κάπως πιο “σκοτεινά” σχέδια. Άλλοι με αυτό τον τρόπο δείχνουν την προσωπικότητα τους. Άλλοι θέλουν να δημιουργήσουν ίσως “φόβο” στους γύρω τους, ώστε να αισθάνονται οι ίδιοι πιο δυνατοί, ενώ παράλληλα επηρεάζεται και η ψυχολογία των ιδίων. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που έχουν μεγαλώσει με τέτοιου είδους εικονογραφία και είναι άκρως εξοικειωμένοι. Σαφώς και δεν κάνω μόνο “σκοτεινά” σχέδια. Όλα έχουν να κάνουν με το πως θα μεταφέρεις την ιδέα στο χαρτί. Δηλαδή, μπορεί δύο tattoo που μοιράζονται το ίδιο κυρίως θέμα, να φαίνονται τελείως διαφορετικά. Για παράδειγμα ένα ρολόι μπορεί ένας πελάτης να το θέλει “σκοτεινό” και κάποιος άλλος με λουλούδια. Όποια και από τις δύο περιπτώσεις και αν αντιμετωπίζω, η προσέγγισή μου είναι καλλιτεχνική. Να φαίνεται δηλαδή πιο όμορφο και να μπορεί να το βλέπει και να βρίσκει κάτι ενδιαφέρον ακόμα και κάποιος που δεν είναι λάτρης αυτού του είδους. Πάντως, οι πελάτες φαίνεται να έχουν τις πιο “άρρωστες” ιδέες. Καμιά φορά είναι τόσο ευφάνταστες που φτάνω στο σημείο να πω γιατί δεν το σκέφτηκα εγώ!
Ανάμεσα στις δουλειές σου, συνάντησα και ορισμένα tattoo σε στυλ γκραβούρας. Είναι ένα είδος που συνηθίζεις να κάνεις;
Μου αρέσουν πολύ οι γκραβούρες, αλλά δυστυχώς δεν τις ζητάει ο κόσμος. Ίσως να οφείλεται στο γεγονός πως είναι μια διαφορετική και κάπως “περίεργη” τεχνική. Στις γκραβούρες η δυσκολία είναι πως κάνεις τη φωτοσκίαση με γραμμές και όχι με σκιά. Οπότε πρέπει να γνωρίζεις ακριβώς που πέφτει το φως ώστε να μπορείς να κάνεις τις σωστές γραμμές, κυνηγώντας παράλληλα την ανατομία και την κλίση που έχει το κάθε τι, χωρίς να το “μπουκώσεις”. Στη γκραβούρα συναντάμε και dotting στα πιο φωτεινά σημεία, όπου τοποθετούνται κάποιες τελείες ώστε να φωτίσουν το τελικό αποτέλεσμα. Είναι μια παλιά μεσαιωνική τεχνική, με την οποία εκτυπώναν τα βιβλία.
Υπάρχουν κάποιοι tattooists που αποτέλεσαν επιρροή σου;
Όταν ξεκίνησα το διαδίκτυο δεν ήταν τόσο ευρέως διαδεδομένο. Αυτοί που “κυριαρχούσαν” στα περιοδικά ήταν οι Bob Tyrrell, Robert Hernandez και Paul Booth. Έβλεπα τα tattoo τους, που φαινομενικά ήταν απίθανα για τότε, να γίνονται στο δέρμα και σκεφτόμουν με ποιο τρόπο τα έκαναν. Όταν συνειδητοποίησα πως υπάρχει τρόπος και πως μπορώ να τα καταφέρω, πήγα προς αυτή την κατεύθυνση. Πάντως, σε γενικές γραμμές προσπαθώ να μην επηρεάζομαι όσον αφορά το στυλ των tattoo μου, γι' αυτό και δεν επιδιώκω να βλέπω δουλειές άλλων καλλιτεχνών.
Πως βλέπεις το tattoo στην Ελλάδα του τώρα;
Θεωρώ που έχει φύγει αρκετά το ταμπού που υπήρχε. Όταν ξεκίνησα να κάνω tattoo, τα σχέδια που “χτυπούσαμε” ήταν πιο συγκεκριμένα και γινόντουσαν σε συγκεκριμένα σημεία. Τώρα έρχονται και ζητάνε κατευθείαν μανίκι! Είναι πολύ ευχάριστο αυτό, διότι μας βοηθάει στο να δημιουργήσουμε πιο καλλιτεχνικά κομμάτια. Στην Ελλάδα πλέον, συναντάς πολλά στούντιο με καλλιτέχνες τους οποίους θεωρώ κορυφαίους σε παγκόσμιο επίπεδο. Χαίρομαι πολύ για την εξέλιξη του tattooing και χαίρομαι επίσης ιδιαίτερα που με αρκετούς από αυτούς διατηρούμε μια φιλική σχέση που βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό. Δεν αισθάνομαι ανταγωνισμό με κανέναν. Στο κάτω κάτω δεν υπάρχει ανάγκη με το υψηλό επίπεδο που υπάρχει. Ενδεικτικά θα αναφέρω τον Ozone, τον Κώστα Πλιάκα, τον Κώστα και τον Alex από το Dirty Roses, όλα τα παιδιά από το Eightball, τον Sake και το crew του, από το Θηρίο κάποια συγκεκριμένα άτομα, τον Teo από τους Αγίους Θεοδώρους που είναι καλός καλλιτέχνης και πολύ φίλος, τον Θανάσης από το Erevos Creations, τον Νίκο από Nico Tattoo και είναι και άλλοι που τώρα μου διαφεύγουν από τη σκέψη.
Από την άλλη έχουν ανοίξει και πολλά στούντιο που βλέπουν το tattoo σαν μπίζνα. Αυτό με ενοχλεί, διότι σημαδεύεις τον άλλο για μια ζωή. Είσαι υπεύθυνος για το τατουάζ που θα του κάνεις. Επίσης, δεν μπορείς να κάνεις κομμάτια που δεν είναι στις δυνατότητες σου. Χρειάζεται υπομονή και χρόνος για να φτάσει κανείς σ' ένα επίπεδο για να κάνει λ.χ. ένα σύνθετο μεγάλο κομμάτι. Όλοι ξεκινάνε από κάπου. Ελάχιστοι είναι ιδιοφυΐες!
Μήπως τελικά γι' αυτό το λόγο έχει γεμίσει η σκηνή με cover ups;
Η αλήθεια είναι πως έχω κουραστεί με τα cover ups... και δεν φαίνεται να σταματούν. Κάθε φορά λέω πως αυτό θα ναι το τελευταίο και μετά έρχεται κάποιος μ' ένα χάλια tattoo και μου λέει “φίλε είσαι η τελευταία μου ελπίδα” και δεν μπορώ να μην το κάνω. Παρ' όλη τη δυσκολία που εμπεριέχει, διότι τεχνικά έχει άλλη αντιμετώπιση και παρόλο που δεν μπορείς να δείξεις την δουλειά σου καλλιτεχνικά. Μπαίνω στην ψυχολογία του πελάτη. Προσπαθώ να μην φαίνεται ότι έχει γίνει cover up και η χαρά και το χαμόγελο του όταν τελειώσουμε το ραντεβού, αρκεί για να με ικανοποιήσει.
Θα μπορούσαμε δηλαδή να πούμε πως το cover up έχει εξελιχθεί σ΄ έναν άλλο “κλάδο” του tattooing;
Πλέον θα μπορούσαν να ανοίγουν στούντιο που να ειδικεύονται μόνο στο cover up! Ο κόσμος καλό θα είναι να το ψάχνει πριν πάει κάπου και με την ύπαρξη του διαδικτύου, αυτό είναι πλέον εύκολο. Να βρει δηλαδή τον “σωστό” καλλιτέχνη για το tattoo που θέλει να κάνει.
Προσωπικά, δουλεύω πολλές ώρες την ημέρα, όχι για να “φτάσω” κάπου, αλλά γιατί θέλω να νιώθω ευχαριστημένος με κάθε tattoo που κάνω. Βέβαια μετά από μια εβδομάδα που έχει επουλωθεί το βλέπω και σκέφτομαι πως μπορούσα να το κάνω ακόμα καλύτερα και αυτό κάπως με “πνίγει”. Θέλω να είναι τελειοποιημένο, να επουλώνει και να είναι “σωστό” από κάθε άποψη. Αν δω κάτι να έχει έχει “ξεφύγει”, τρελαίνομαι. Βέβαια υπάρχουν πελάτες που δεν βάζουν καθόλου κρέμες και δεν προσέχουν ιδιαίτερα κατά την επούλωση.
Πέρα από την εξέλιξη των tattooists, στις μέρες μας έχει εξελιχθεί αρκετά και το κομμάτι των supplies. Σε ποιο βαθμό σας έχει επηρεάσει αυτό;
Τα supplies φαίνεται να είναι πιο ποιοτικά και αρκετά μελετημένα. Τα μοτεράκια και οι βελόνες βοηθούν πολύ στο πως “μένει” ένα tattoo στο δέρμα και η διαδικασία πλέον γίνεται με πιο γρήγορη ταχύτητα. Κάποτε δεν υπήρχε μεγάλη ποικιλία στις βελόνες και δεν μπορούσες να βγάλεις τόσο εύκολα λεπτομερείς. Στο παρελθόν είχα καταλήξει να διαθέτω δέκα διαφορετικά μοτεράκια σε περίπτωση που τα χρειαστώ για ένα tattoo, γιατί το καθένα έκανε άλλη δουλειά, ενώ τώρα με ένα και μόνο μοτεράκι μου έχουν λυθεί τα χέρια. Απλά αλλάζω τις μήτρες μπροστά. Δεν ερεθίζεται τόσο το δέρμα και ο πόνος είναι πιο ήπιος. Τα μελάνια είναι πιο ποιοτικά. Το μαύρο είναι πιο “σκούρο” και διαρκεί περισσότερο. Παλιά το μαύρο “μπλέδιαζε” πολύ.
Έχεις μήπως κάποιον apprentice;
Το θέμα του apprenticeship το αντιμετωπίζω σοβαρά. Θέλει να αφιερώσεις χρόνο στον άλλο. Έρχονται πολλοί και ζητάνε να γίνουν apprentice μου. Δεν το κάνω, γιατί δεν μπορώ να διαθέσω αυτό το χρόνο που θεωρώ πως είναι αναγκαίος, που για μένα μεταφράζεται σε δυο – τρεις ώρες την ημέρα. Ίσως μελλοντικά, αν έχω το χρόνο να το κάνω. Ποτέ δεν ξέρεις. Πάντως οι πόρτες του IronBrush είναι πάντα ανοιχτές και κατά καιρούς έρχονται ορισμένα παιδιά ενώ κάνω tattoo, κάθονται δίπλα μου και τους εξηγώ τη διαδικασία. Τους βοηθάω όσο μπορώ, από το να τους στήνω τα μοτεράκια μέχρι να τους δίνω χρώματα και βελόνες για να δοκιμάσουν.
Photos & interview by Ino Mei.
